Kasalar, çek defterleri ve vatan

Necdet Şen - 28 Mart 2014   bu yazar neler yazar?

---

"Konusu açılmışken, şu "vatana ihanet" kavramını da şirretleşmeden, kimseye gözdağı vermeden, namusluca tartışsak…" (General Francala)

* * *

Askerliğini safra olarak yapmış her TC vatandaşı gibi, bırak generali, onbaşının karşısında bile esas duruşa geçmekten kendini alamayan kuşaklardanız biz.

O nedenle Nazım Hikmet'in "Vatan Haini" şiirinin altına görüşlerini yazmış olan Francala paşamızın "vatana ihanet kavramını tartışalım" sözünü emir telakki edip, esas duruşa geçiyor ve maruzatımı aşağıda arz ediyorum.

Trak! (topuk selamı)

* * *

Efendim, şu "vatana ihanet" klişesi, bir kere kavram olarak fevkalade muğlak, ayrıca kokulu ve bulaşıktır. (Sadece bugünü değil tüm zamanları kast ediyorum). Tarlaların, madenlerin, köylerin, adaların, üstünde yaşayan insandan koparılıp parayı bastırana satıldığı, bölgelerin bir referandumla tabiyet değiştirebildiği bir dünyada, vatan neresi, hain ne, kim hangi koşullarda kime "hain" diyebilir, konuş konuş bitiremezsin.

İtham edilenin savunma hakkını gasp eden bu tip tek şıklı önermelere hiç sempati duymam zaten. Demokratik rejimlerde adı pek anılmasa da totaliter rejimlerde kınından zırt fırt sıyırılan bir tür kılıçtır bu "vatan millet sakarya" teranesi. Nerden baksan tutarsızlık, nerden baksan ahmakça. Bana sorarsan, mugalâtanın önde gideni.

Her kim ki karşısındakini "vatan haini" diye yaftalar, bunu ister ufak bir tv stüdyosunda ister vatan sathında zikretsin, aslında bir tür boğazlama çağrısı yapmaktadır. Kime? Bir linç kalabalığına. Kolayca gaza gelebilen, ince eleyip sık dokumadan "düşman" diye yaftaladığının tepesine binmeye hazır, fıtraten şiddete meyyal, öfkeli ve bağnaz insanlara.

Bu tür "vatan" soslu lâf kalabalığının en çok dolaşıma sokulduğu zamanların şoven milliyetçiliğin tavan yaptığı zamanlar olduğunu ve adının anıldığı her yerde toprağın öldürülmüş insanların kanlarıyla çamurlaştığını ayrıca hatırlatmama gerek yoktur sanırım.

Böyle bir kavramı son günlerin siyasi geriliminden ayrıştırarak irdelemenin zor olduğunun farkındayım. Şu an önümüzde duran sıcak olaya bakarak konuşmasak daha iyi aslında. Durum epey netameli görünüyor. Ayrıca ne kadar gayret edersem edeyim, okurun içeriği kendi önyargılarından soyutlanarak algılaması hayli zor, tecrübelerimle biliyorum.

Böyle bir uçlara savrulma ortamında "ülkeyi kabristana döndürebilecek bir maceraya iteklemek (en azından niyetlenmek) mi ihanet, yoksa bu planı kamuoyuna (planın müstakbel kurbanlarına) duyurmak mı" türünden temel bir soru bile karşılıklı bağırtılar arasında sıkışıp anlamsızlaşır.

Kanaatim o ki, bu gibi "vatan" ve "ihanet" soslu kavramların hiçbir değeri yok. Bence öldürülen kişinin kimliğindeki "millet" hanesinde ne yazarsa yazsın, cinayetin her türlüsü cinayet. Ne idüğü tartışmalı "vatan" totolojisi adına olsa bile. Güçsüzün muktedire "vatan haini" demesi, yaptırım imkânı olmadığı için zaten kıymet taşımıyor. Böyle bir yafta ancak mutlak gücü elinde tutanın işine yarayabilecek asimetrik ve tahrip gücü yüksek bir silah.

(Bir de deveyi hamuduyla götürürken suç üstü yakalananların…)

Biliriz ki "vatan haini" mugalâtası ortaya çıkar çıkmaz diyalog biter kıyım başlar. Bu tür zehirli yaftalar olağan zamanlarda değil de yüksek gerilimli kutuplaşma ortamlarında tedavüle çıkarıldığı için, gene biliriz ki "vatan haini" diye damgalanan kurban mümkün olan en ağır ceza neyse ona çarptırılacaktır. Desteden bu kartı çekip çıkaranın parmağını doğrulttuğu taraf için beslediği niyetin ne kadar garez yüklü olduğunu bu vesileyle anlar, demek ki daha hafifi kesmiyor egemeni deriz; öfkesi diş bilediklerinin kafalarını koparmadan dinmeyecek.

Ama bıçak sırtı bir durum var ortada. Ya keser döner sap döner de güç bir vesileyle el değiştirirse, o zaman ne olacak? Kıyıcılık konusunda eli bu kadar yükseltenin yarın aynı teraziyle tartılmayacağını kim nasıl garanti edebilir?

Patırtının heyecanına kendimi kaptırmadan düşünmeye çalıştığımda şunu seziyorum: Gelecekteki normalleşmeye ve rahat günlere dair umut besleyen insanın böyle kıyıcı tezlerle zaten aşırı gerilmiş olan ilişkiyi daha da germesine gerek yok. Buna ya baş edilemeyecek kertede güçlü olan taraf hükmetmenin esrikliğiyle; ya da köşeye sıkışmış ve kontrolünü yitirmiş olan taraf son bir şans olarak sarılabilir.

Bu da şu yaşadığımız süreci daha da boğucu hale getiren kötücül bir işaret. Çılgınlık, zembereğinden boşalmışlık hali. Gözünü böylesine karartan bir odaktan -ya da odaklardan- korkmamak, ancak olup biteni idrak edememekle mümkün.

Ben -açıkçası- epeydir huzursuzum. Sade kendim için değil, herkes adına. Ülkem adına, dünyadaki tüm mazlum halklar, ulusal sınırlarımızın ötesindeki başka despotların ökçeleri altında ezilen tüm kardeş saydıklarım adına.

Bu tip çılgınlara -şu veya bu nedenle- arka çıkanlar için de üzüntü ve esef duyuyorum. Bir insanın sahip olabileceği ve sımsıkı sarılması gereken en değerli şeyin sağduyu olduğunu söyleyen sese iman ettiğim için.

Amin.