Fikret Kızılok

Necdet Şen - 23 Eylül 2001   bu yazar neler yazar?

---

Dinamik bir süreç içinde anksiyeteyi dışlamış,
Dehümanize davranışlar,
Global Village dediğimiz şu küresel köyümüzde,
her şey zaten ölümsel,
entellektüel…

1985 yılının başlarında, Fikret Kızılok'un Feneryolu'ndaki teras katında bir Pazar gecesi, mutfaktaki tahta masanın bir tarafında ben, diğer yanında Fikret Kızılok ve Bülent Ortaçgil, o günlerde üzerinde yoğunlaştıkları ve kısa bir süre sonra Çekirdek Sanat Evi'nde bir avuç meraklısına da dinletecekleri şarkıları art arda çalıp söylüyorlardı.

Tek dinleyicileri bendim o akşam. Bu şarkılar Fikret Kızılok ve partneri Bülent Ortaçgil'in çiçeği burnunda Hızlı Gazeteci'ye ikramıydı.

O sıralarda yeni yayınlanmaya başlayan çizgi bantımdan söz ediyorum. Gazete koridorlarında onların şarkılarını mırıldanarak dolanan Hızlı'yı herkesten önce fark etmişti Fikret Kızılok.

Ve şimdi, mutfak masasının diğer tarafında, elinde gitarı, Hızlı'nın ağzına yakışacağını düşündüğü en yeni şarkılarını seslendiriyordu.

Kararlı bir kişiliği vardı sanırım Fikret Kızılok'un, ne istediğini biliyor ve bunu eveleyip gevelemeden söylüyordu. Şarkılarına da yansıyordu bu tavrı; bir başka şarkıcının asla cesaret edip de ağzına alamayacağı yergileri, yumuşacık bir şanson edasıyla, bağırıp çağırmadan dile getiriyor, kendisinin defterini bir çırpıda dürebilecek kudretteki insanlara gözünü kırpmadan meydan okuyabiliyordu.

* * *

Yaz aylarında Bodrum'daki teknesinde yaşardı. Yine 1985 yılıydı sanırım, bu kez de Bodrum'da Mavi Bar'da karşılaşmıştık. O eski sevgililerinden ikisine birden aynı anda rastlamış, birini sağına oturtmuş, diğerini soluna, kollarını ikisinin de omuzlarına dolamış, yetişkin kızlarını öven bir baba tavrıyla her iki kadının meziyetlerini sayıp dökmüştü. Hanım kızların ikisi de uslu uslu oturuyor, Fikret'in karizmasından olsa gerek, birbirlerine tıslamıyor, tırnak çıkarmıyorlardı.

* * *

Günün birinde teknesine atlamış, Mikis Theodorakis'in adasına yanaşmış. Söylediğine göre, accaip zenginmiş bu Mikis (baksana, adası var, diğer yandan da komünist partisi milletvekili).

"Ben balıkçıyım, fırtına beni bu tarafa sürükledi" demiş. Mikis de onu konuk etmiş üç gün boyunca saray yavrusu evinde. Kış ya da sonbahar olmalı, şömine başında siyasî sohbetler falan, Mikis şaşıp kalıyormuş Türk balıkçısının genel kültürüne, akıcı konuşmasına. Ha babam "işçi kardeşlerim" mavrasıyla bizim "balıkçı" yı pohpohluyormuş.

Sular seller gibi Fransızca konuşan Türk balıkçısı (yani Fikret Kızılok) bir ara şöminenin yanında duran gitarı sanki merakından kurcalarmış gibi eline alıp birkaç tane de şanson patlatınca Mikis iyice apışmış kalmış, işçi sınıfına olan hayranlığı kat be kat artmış.

Ama Fikret Kızılok durur mu, üçüncü gün tartışmalar alevlenmeye başlamış ve sonunda bizim "kültürlü balıkçı" Theodorakis'e "ulan, hem komünist geçiniyorsun, hem de burada padişah hayatı sürüyorsun!" diye şarlayınca misafirlik de sona ermiş.

* * *

Benim kuşak daha onlu yaşlarını sürerken, Fikret Kızılok bu ülkenin en ünlü şarkıcılarından biriydi (diğerleri Cem Karaca, Timur Selçuk, Barış Manço, Selda, Erkin Koray, 3 Hürel falan; haa, bir de Moğollar tabii ki…) Onun yeşil asker parkasına özenip, biz de benzerini bulup geçirmiştik sırtımıza.

Ama Fikret Kızılok şöhretten çabuk sıkıldı. Çok genç yaşında Aşık Veysel'den el almıştı, Anadolu-Pop akımını başlatanlardan birisi de oydu, Veysel ölünce gitti sazını Veysel'in mezarı başında kırdı ve "ben bu işi bıraktım arkadaş" dedi… (Zülfü gibi yirmibeşinci kez, mahsusçuktan değil, hakikaten) bıraktı ve gitti, eğitimini gördüğü diş hekimliği ile iştigal etti ondan sonraki yıllarda.

Bendenizin, İstanbul'da taşra kökenli, çiçeği burnunda, sivilcesi her yerinde bir bunalımlı delikanlı olarak beş parasız ve yapayalnız Bağdat caddesini arşınladığı yıllarda (yetmişli yılların ilk yarısı) şimdi Kadıköy Üçüncü Noteri'nin bulunduğu yerde onun muayenehanesini görürdüm. Kocaman bir tabelâsı vardı: Diş Hekimi Fikret Kızılok.

Sonra hekimlikten de sıkıldı sanırım, Çekirdek Sanatevi'ni kurdu ve bir süre (bilen bilir Çekirdek Sanatevi'nin lezzetini) 12 Eylül sonrasının umutsuzluk atmosferinde yemyeşil bir kültür vahası olarak Bostancı'da soluk aldırdı insanlara. Biz müzikseverler Yeni türkü'yü, Erkan Oğur'u, Yaz Baltacıgil'i ve daha nice değerli müzisyeni ilk kez orada yapılan "Müzik Sergileri"nde dinleme fırsatını bulduk.

Evet, Müzik Sergisi. "Konser" sözcüğünü ısrarla reddederdi Fikret Kızılok, bu dinletiler birer "müzik sergisi" idi ona göre.

Sergiyi izleyenler, bir hafta sonra uğrayıp serginin kâsete kaydedilmiş halini ücretsiz alabiliyorlardı. Kayıt odasında bizzat Fikret Kızılok oturuyordu. Çayları da eşi dağıtıyordu.

* * *

Sonra yıllarca görmedim onu. Derken Hürriyet'te başladığım günlerde bir telefon konuşmamız oldu.

Bir önerisi vardı. Sanırım İzzet Öz, onunla ilgili bir saatlik yarı belgesel bir konser programı yapacaktı TRT'de. Ama Fikret, öyle alışılagelmiş bir şey istemiyordu. Şarkıların arasında o ve bendeniz oturup hayat üzerine, şarkılar üzerine, siyaset üzerine sohbet edecektik ve o ara yere şarkıları serpiştirecekti.

Basiretli mi davrandım, basiretsiz mi, bilemiyorum, ama o gün telefonda ona, "bunlar senin şarkıların Fikret, onları yazan da sensin, besteleyen de, söyleyen de, gitarı çalan da sensin; ben orada kendimi zerre kadar emek harcamadığı başarının rantını yiyen bir leş kargası gibi hissederim, o nedenle bu onuru kabul edemem" dedim.

Beni ikna etmek için "ama biz seninle aynı kafa yapısında insanlarız" dedi, yine de ikna olmadım.

Hâlâ daha çözebilmiş değilim, onca pırıltılı, akıllı uslu insan dururken, Fikret Kızılok'un neden bana böyle bir teveccüh gösterdiğini.

Ama bugün de aynı durumda aynı şeyi yapardım sanıyorum; o şarkılar her şeyiyle onun eserleriydi ve ben o şarkıların arasında olmasa da olabilecek lüzumsuz bir teferruat olurdum.

* * *

Son kez, sanırım iki yıl öncesiydi, bendeniz şu anda okumakta olduğunuz tabakhaneye (web sitenize) halt yetiştirmeye başlamamıştım sanırım, bir yaz günü Moda'da Edip Akbayram'a rastladım.

Havadan sudan sohbet ederken, söz döndü dolaştı Fikret Kızılok'a geldi ve "naapıyor Fikret?" diye sorunca, "naapsın, o da küstü iyicene, inzivaya çekildi, kimseyle görüşmüyor, sanırım bir de kalp krizi geçirmiş geçenlerde" dedi.

İnziva haa, en iyi bildiğim konu; Fikret'in küskünlüğünü bana kalırsa çok iyi anladım. Bendeniz küsüp kabuğuma çekildiğimde, birkaç fire vermez dost dışında ne çalan olmuştu kapımı bâd-ı sabâ'dan gayrı, ne de yanmıştı kimse bana âteş-i dil'den özge; şimdi o da benzer bir yalnızlık duygusu içinde günlerini kendine acımakla geçiriyor olmalıydı.

Bende eski telefonunun numarası vardı, her halde değişmiş olmalıydı, ama belki o telefonun yeni sahipleri onun şimdiki numarasını biliyor olabilirlerdi. Aradım, telefona bir bayan çıktı. Utana sıkıla "bu telefon eskiden Fikret Kızılok'a aitti, sizi rahatsız ediyorum ama, acaba onun yeni numarasını biliyor musunuz?" dedim.

Bayan, "burası zaten onun evi, kim arıyor?" dedi. Gene utana sıkıla kendimi tanıttım (niye utanırım kendimi tanıtmaktan bilemiyorum, mutlaka vardır bir kabahatim), telefonun diğer ucundaki bayan "aaa, merhaba Necdet, ben Dicle" dedi.

A-aaa, meğer bizim Fikret bizim Dicle'yle evliymiş!

Dicle de yıllardır görmediğim bir dost.

O gün meğer son sohbetimizmiş Fikret Kızılok'la. Moralsizdi, sahiden de dünyaya kırgın gibiydi, sabahtan beri konuştuğu ilk kişi olduğumu söyledi, üzüldüm.

Olur ya hani, senin başına gelen ve üzüldüğün bir iş başka bir dostunun da başına gelince kat kat fazla üzülürsün. Onun gibi işte.

O günlerde sanki kendi başıma sürecek melhemim varmış gibi, durup durup "Fikret Kızılok için ne yapabilirim?" diye düşündüm (bizim Ali'nin bugünlerde kendi haline bakmayıp, benim için ne yapabileceğine kafa yorması gibi).

Aklıma gelen hiç bir çözüm önerisi onun "peki" diyebileceği cinsten görünmedi gözüme. Kırık kalbi ikide bir tekleyen adam için ne yapılabilirdi ki?

Fuat Güner'in bir söyleşide de değindiği gibi, "o duyarlı bir adamdı ve her sanatçı gibi pamuklara sarılmak, el üstünde tutulmak" istiyordu.

Duyarlı insanlara göre değildi ki bu dünya; onlar erken ölüyorlardı.

Bu gece, kırk yılın başı, şeytanın bacağını kırıp bilgisayarı kapatmayı başarmış, televizyonun karşısına geçmiştim, Fikret Kızılok'un ölüm haberine rastladım. Gecenin şu saatinde içim içime sığmadı, döndüm bilgisayarın başına yeniden.

Nasıl da çökmüş, ihtiyar gibi olmuş görmeyeli o güzel yüzlü adam.

Geçen Pazar Moda camiinden kadim dostum Muhlis Hasa'nın cenazesini sırtlamış, Nakkaştepe'de manzaralı bir yamaçta üstünü toprakla örtmüştük. O da duyarlı bir insandı, zekiydi, çok kültürlüydü, çok iyi bir fotograf sanatçısı ve iz bırakmış bir kameramandı; o dünyanın alengirli işlerine ayak uyduramamış, uzun zaman önce oyundan çekilmiş, kendisini eve kapatmıştı.

Ve şimdi bir sonraki Pazar oldu. Bu kez de duvarlarıma posterlerini asarak ergenlikten delikanlılığa geçtiğim, sonra (çok az görüşmüş de olsak) arkadaşı olma onurunu tattığım Fikret Kızılok'un tabutunun ardından yürüyeceğiz.

Geride birkaç şarkı, birkaç fotograf, birkaç sözcük kalacak yalnızca.

Sonra onlar da gidecek, çınar kalacak, Nazım'ın şiirindeki gibi.

Sonra çınar da gidecek, su kalacak. Sonra su gidecek, güneş kalacak. Sonra o da gidecek.

Hayat hep burada kalacak, bizim egolarımız gidecek, arkadan gelen başka egolara yer açılsın diye.

Yeni gelen kuşaklar öncekilerin ayak izlerini çoğu zaman göremeyecek. Düşe kalka öğrenecekler hayatı.

Tıpkı bizler gibi.

Sahilde gençler biraları ve gitarlarıyla toplanıp Fikret Kızılok'un şarkılarını söyleyecekler.

"Bu kalp seni unutur mu?" yazacak bir başka genç mendirek taşlarına.

Bizim kuşaktan bazıları onu Ahmed Arif'in "Vurulmuşum" şiirinden ne kadar dokunaklı bir şarkı bestelediğini anımsayacak.

Bazılarımız, "Süleyman Hep Başbakan" şarkısının kâsetini koyacak kâsetçalarına, bazılarımız "Why High One Why!" şarkısını bir daha dinleyip kahkaha atacak.

Bizim kuşağın büyümeye yüz tutmuş çocukları onu Sertab Erener'in meşhur ettiği "Kumsalda" şarkısıyla anacaklar.

Müzik dükkânları onun kâset ve CD'lerini raflarda görünür yerlere koyacak bugünlerde. Fikret Kızılok artık şarkı olacak, şarkılarıyla kalacak.

Bizler, yani tabakhaneye necaset yetiştirme derdindeki benmerkezci kent aydınları onun arkasından "badem gözlüydü" yazıları döşeneceğiz. Sonra başkaları bizim arkamızdan… Kıymeti harbiyemiz kadar; belki biraz daha fazla, belki biraz daha daha az…

* * *

Offff! off ki ne off!

* * *

Arkadaşlar, birine "seni seviyorum" diyecekseniz, bunu ertelemeyin, şimdi söyleyin.

Yalnızca bir tek konuda, sevginizi gösterme konusunda acele edin.

Bu, benden beşerîyete kara cahil öğüdü: Yarın ne olacağı hiç belli olmaz.

Herkes her an kalkıp, "öteki" tarafa gidebilir; arkasından "tüh! keşke!" diyebilirsiniz.