Geberteceksin hepsini!

Necdet Şen - 21 Şubat 2007   bu yazar neler yazar?

---

2006 yazı, bizim buralarda cenaze yazıydı.

Bitişik dairemizde tek başına yaşayan tonton komşumuz Abidin Amca tam da arzu ettiği gibi, bir sabah "tık" diye götüren bir kalp kriziyle aramızdan ayrıldı.

Üst kattaki Ömer Bey, tam da Cem Karaca'nın öldüğü günün akşamında yine kalp krizi nedeniyle bir ambulansta terkettiği apartmana bir daha geri dönemedi.

Geçen yaz, 14 yıllık kanser mücadelesinin artık sonuna geldiği her halinden belli olan abimin evine taşınıyorduk her gün.

Ve aynı günlerde, diğer taraftaki bitişik dairede yaşayan 93 yaşındaki emekli askerî cerrah Suad Bey, 15 yıllık bunaklığın ardından yolun sonuna geldiğini belli ediyordu duvarları aşıp bize kadar ulaşan feryatlarıyla.

Ölüm, kaç yaşında gelirse gelsin, ister bir yakınına ister komşuna, insanı ölüm hakkında düşünmeye zorluyor. "Ben ne zaman öleceğim?" diye soruyorsun meselâ, "nasıl öleceğim?" diye merak ediyorsun. Abim gibi aylar boyunca acı çeke çeke mi, komşumuz Abidin Amca gibi birkaç dakikada mı? Cenazelere gide gele, ağlayan insanları göre göre, talkınları fatihaları dinleye dinleye, son nefeslerinde birden bire sakinleşen, sanki uykuya dalmış gibi munisleşen hasta yüzlere baka baka, nasıl kırılgan bir denge üzerinde yürüdüğümüzü, aldığımız her soluğun nasıl muazzam bir hediye olduğunu ve daha birçok şeyi düşünüyorsun.

Ayak altında dolanan, mutlulukla bacaklarına sürünen kediler, kedilerle köşe kapmaca oynayan sincaplar, her lodos sonrasında kıyıya vuran midyeleri kapıp kapıp içi açılsın diye yüksekten betona atan kargalar, yerdeki karınca, yapraktaki tırtıl, börtü böcek, hava, su, taş, toprak, hepsi, biz olsak da olmasak da bu gezegende milyonlarca seneden beri kesintisiz devam eden ve kibirlenip böbürlenmeyi gülünçleştiren birer yağmur damlacığı gibi etrafta duruyor, berrak bir zihinle bakılıp fark edilmeyi bekliyorlar.

Geçen yaz, bahçenin keyfini yeterince çıkartamadık. Bitişik dairedeki doktor Suad Bey, yattığı hasta yatağında gözlerinin önünden geçen korkutucu hayallere mi yoksa bedenini yoklayıp duran acıya mı tepki gösteriyordu bilemiyorum, ama pek fena bağırıyordu. Ne kadar yaşlı olursa olsun, ıstırap çeken ve dakika dakika ölen bir insan, daha yaşarken etrafını matem havasına sokuyor. Arada sırada yaşlı eşine "ne gibi bir yardımımız dokunabilir?" diye sormaktan fazlasını yapamıyorduk.

Benim yaşlarımda bir oğlu vardı doktor Suad Bey'in. Sadece bir kez görmüştüm. Babası bunadıktan sonra ziyaretine gelmez olmuştu. Tek çocuktu, üzerine titrenerek büyütülmüş, ha dediği yerde han yapılmış bir evlâttı. Evi üzerine yapmıştı babası hastalığının ilk yıllarında. Hayırlı evlât mirası sağlama almıştı ya, işi kalmamıştı bunak ihtiyarla. Yaşlı üvey anne, kocası ölür ölmez o evden kapı dışarı edileceğini biliyordu.

Son nefesini her halde oğlunun kollarında vermek isterdi ihtiyar doktor, ama olamadı. Hiç tanıyamadığı birileri vardı başucunda. Öldüğünde açık kalan göz kapaklarını son kez onlar örttü. O yaşta bile dimdik ve sportmen duran devasa gövdedeki canın çıkışı pek kolay olmamıştı.

"Rahmetli masondu" dedi acılı eşi iki fatiha arası. "Biraderleri onu pek severdi."

Onu pek seven "birader"leri de yoktu başucunda. Son 15 yılını dev cüsseli bunak bir kocayı çekip çevirerek geçirmiş yaşlı bir kadın ve ölürayak yataktan düşmesin diye yardıma gelmiş iki yabancı vardı sadece. Sağlıklı günlerinde paranın, eğlencenin, itibarlı bir yaşamın tozunu attırmış olan doktor Suad Bey, ayak takımı gibi, gariban bir vatandaş gibi öldü, dosttan biraderden evlâdü iyalden uzak.

Cenaze Zincirlikuyu'da defnedildi. Üvey anne ile hayırlı oğul o gün cenazenin hatırına didişmediler. Hep birlikte içinden cenaze çıkan ve ilk fırsatta satılacak ve babaya ait ne varsa kâmilen çöpe atılacak olan apartman dairesine gelindi adet olunduğu üzere.

Camide ve mezarlıkta aksi tavırlarıyla dikkatimi çeken orta yaşlı kel bir adam vardı. Camiden kabristana giden otobüste de yanımızdaydı. Bir de efendi tavırlı genç bir adam. Eve gelinip limonatalar içilmeye başlanınca kel herif, efendiden delikanlı ve kıymetli oğul havadan sudan bir sohbete başladılar. Filipinler'deki deprem ve sonrasındaki tsunamiden başlayıp ekonomiye kadar uzanan palavrası bol bir sohbet.

Sohbet sırasında anlaşıldı ki, efendi tavırlı diğer genç adam, hayırlı evlâdın çocukluk arkadaşı. Kel herifin kim olduğunu bilmiyorum. Herhalde rahmetlinin eski emir eri ya da makam şoförü falandır. Nasıl derler, biraz hırdavat tipli. Hali tavrı öküzcene. Karşına alıp konuşulacak birine benzemiyor.

Konu nereden geldiyse Kürt meselesine geldi dayandı. Hiç lâfa karışmıyorum. Orası kahvehane değil ki, cenaze evi, sırası mı siyaset konuşmanın? Birbirini tanımayan insanlarla dolu. Suad Bey'in "biraderleri" boşuna mı yasaklamışlar kendi aralarındaki yemekli sohbetlerde siyaset, din, spor konularında konuşulmasını? Netameli konular. İnsanların birbiriyle en çok ihtilâfa düştüğü, birbirlerini en çok incittiği tartışma kopma cepheleşme alanları.

Bir ara hızını alamadı hırdavat, "topunu geberteceksin bunların" dedi, "anca böyle çözülür bu mesele!"

"Bunlar" dediği Kürtler.

Sahi mi söylüyor diye yüzüne baktım. Şaka yapar gibi bir hali yoktu.

Kanım dondu. Zaten karışmadığım bu lâkırdının dinleyicisi olmak bile battı o an. Kalkıp sessizce terkettim cenaze evini. O günlük bir tane ölü yeterdi, üstüne on milyon Kürt cenazesini daha eklemek kaldırabileceğim bir yük değildi.

Ertesi gün minnet duygularını iletmek için yanımıza uğrayan dul komşumuzla kahve içtik. Söz nereden nasıl dolaştıysa, çok kıymetli, sülâlenin medar-ı iftiharı bir akrabanın övülüp göklere çıkartılmasına geldi. Türkiye'nin en seçkin üniversitelerinden birinin dekanıymış bu kişi. Dahası, kendi dalında (fizik mi biyoloji mi ne) dünyanın en iyi 7 bilim adamından biriymiş.

"Ne güzel insanın böyle bir akrabasının olması" dedim komşuya "pek dikkat edememişim, nasıl biriydi, tanıştırıldık mı onunla?"

Sanırım hayırlı evlâdın çocukluk arkadaşından bahsediyor. Şu kibar tavırlı, az konuşan çelebi delikanlıdan.

Ama yanılmışım. Kibar delikanlı otomobil tamircisiymiş.

Şaştım o zaman, "başka kim vardı dün orada, hatırlayamıyorum" dedim.

"Canım" dedi komşu, "yan yana oturuyordunuz ya, hani şu mavi gömlekli, saçları dökük, 60 yaşlarında…"

"Şu Kürtlerin tamamını öldürmekten söz eden mi?" dedim şaşırarak. Oymuş. Biraz sinirliymiş ama çoook kaliteli biriymiş.

"Bir cenaze evinde ülke nüfusunun onda birini topluca kırmaktan söz etmek nasıl bir iştir?" dedim, sustu komşum. "Bırakın bir bilim adamını, bir kara cahilin bile böyle çirkin bir lâkırdı etmekten hicap duyması gerekmez mi?" dedim, gene sustu. Sonra da izin isteyip gitti.

Komşum akrabasını pek savunmamıştı, ama bana hak verir gibi bir izlenim de bırakmamıştı üstümde. Olsun, akraba meslekî yönden başarılıydı ya, sanırım bu on-onbir milyon Kürdün yaşayıp yaşamamasından daha önemliydi.

Çoğunluğun yoksulluk sınırının altında hayatta kalmaya çabaladığı bir dünyada işleri tıkırında olanların muhtelif "biraderlik" şemsiyeleri altında toplanıp birbirlerini "bizdendir" esasına göre kayırmalarında da bir sakınca yoktu tabii ki. Bu tuzu kuru semtte oturduğumuza göre hepimiz tıpatıp aynı düşünüyor olmalıydık ki, rahmetlinin masonluğunun da kaliteli akrabanın Kürtlere karşı soykırım niyetlerinin de ortalık yerde pervasızca açıklanmasında bir sakınca görülmüyordu.

Yaşlı kadını kırmak istemezdim, ama gene de şaşkınlığımı kaçırmıştım ağzımdan.

* * *

Biraz daha zaman geçti. Yaşlı komşum, aynen tahmin ettiğim gibi, hayırlı evlât tarafından evden sepetlendi. Bitişik daire "morgıç" kelimesinin anlamını ev alıp satarak kolay yoldan servet kazanmak zanneden bir kerize anasının nikâhına kakalandı. Böylece hayırlı evlâtla kapı komşusu olma şansından mahrum kaldım. Yaşlı cerrahın evi bir buçuk yıldan beri şimdiki sahibinden daha ahmak bir alıcının çıkmasını bekliyor. Görünüşe bakılırsa, daha da çook bekler gibime geliyor.

* * *

Birkaç ay sonra abimi de gömdük Karacaahmet'te, affedemediği babasıyla sevemediği dedesinin arasına.

Yakışıklı, ağırbaşlı, kibar, ama geçmişiyle ödeşememiş, içe dönük bir insandı abim. Hiç arkadaşı yoktu. "Hayırlı evlât" yetiştirme konusunda o da çok "başarılı" olmuştu.

Ölenlerle vedalaştık. Gündelik hayatın hayhuyuna geri döndük. Geldik bugüne.

* * *

Birkaç gün önce ana caddelerden birinde yürürken, eskiden Ülkü Ocakları binası olan bir yıkıntının duvarında şöyle bir yazı gördüm:

"Ermeni soykırımı yoktur!"

Hemen inandım tabii ki. Çünkü inanmaya eğilimliyim. Soykırım yapmış bir milletin evlâdı olmak yüzümü kızartır. Tüm kalbimle bunun kötü niyetli birileri tarafından çarpıtılmış bir tarih yorumu olduğuna inanmak isterim.

Ama çocukluğumun Tirebolu'sunu hatırlamaktan da alıkoyamam kendimi.

1960'lı yıllar. Hap kadar çocuklardık. Evimizin çok da uzağında olmayan "Ermeni mezarlığı"nda kıvkıv (kovboyculuk) oynardık. Mezarlık dedimse, aslında bir mezarlık kalıntısından başka bir şey değildi. Kapağı açılmamış tek bir lahit, içi yağmalanmamış tek bir mezar, devrilmemiş, hatta alınıp götürülmemiş ve helâ duvarı yapılmamış tek bir mezar taşı yoktu. Otların arasında büyük ölçüde kaybolmuş lahitlerden ve adının "Ermeni mezarlığı" olması dışında hiç bir işaret yoktu oranın bir vakitler mezarlık olduğunu gösteren.

Neyse ki birkaç yıl içinde şu meşhur Karadeniz sahil yolu geçti üzerinden ve mezarlığın ne ismi kaldı ne de cismi.

Ama babamın anlattıkları kaldı anılarımda. Ve onun başka akranlarının anlattıkları. Onlar görmemişlerdi, yaşları o olayların failleri -hatta tanığı- olmaya uygun değildi, daha yaşlı insanlardan dinlediklerini naklediyorlardı.

Tüyler ürperticiydi anlatılanlar.

O güne kadar komşuları olan Ermeniler gece vakti çoluk çocuk sandallara dolduruluyor, salkım saçak Ermeni dolu tekneler denize açılıyordu.

Hep boş dönüyordu sandallar. Daha doğrusu, sadece onlarla beraber yola çıkan Türkler oluyordu o sandallarda.

O Ermeniler, insaniyet namına sınır dışına mı kaçırılıyordu, yoksa babamın kahramanlık öyküsü anlatırcasına hikâye ettiği gibi denizin dibine mi yollanıyordu, benim bilmem mümkün değil. Zaten onun da orada burada dinlediği şeylerdi bunlar. Kuşaktan kuşağa anlatılırken içine ne kadar palavra karışmıştı, ne kadarı hakikatti, onun da bilmesine imkân yoktu. Ama ben biliyordum ki, büyüdüğüm mahallede kadınlar çocuklarına kızdıkları zaman "gâvur ermeninin uşağı!" diye sövüyorlardı.

Sorunlarını öldürerek çözen, ya da sorun olarak algıladıklarını topyekûn öldürmekten söz eden, sadece sokak aralarında sürten ipsiz ve kopuklarıyla değil, hukukçularıyla, rektörleriyle, tarihçileriyle cinayeti kutsayan bir kültürden geliyorduk.

Ama duvarda yine de "Ermeni soykırımı yoktur!" yazıyordu.

Demek ki yoktu.

Muhtemelen yirmili yaşlarda ve muhtemelen içini nefretle karartmış bir oğlan duvara "yoktur" diye yazmışsa, yoktur tabii ki. "Belki de vardır, olmuş olabilir, bir düşünelim" diye ısrar etmek neye yarar? Gerçek ne olursa olsun, canımızı en az acıtacak olana inanmak gerekir. Zaten bizim halkımız son derece munis ve insancıldır. Üniversitelerimiz bilim yuvasıdır. Dünyanın en kaliteli profesörleri ve en vatansever katilleri bizim ülkemizde yetişir. Dolayısıyla bazen tek tek insanları bazen de topluca bir halkı yok etmeyi ne düşünür ne de yapar bu millet. Çünkü muhtaç olduğumuz kudret damarlarımızdaki asil kanda mevcuttur.

O arada bir biçimde ölen birileri varsa ve dünya bunu ayıplıyorsa, o ölenler kesinlikle kendi kendilerinin boğazını sıkarak ya da harakiri yaparak ya da koyun sürüsü gibi hep birlikte uçuruma atlayarak falan ölmüştür. Dünya bunu ya anlayamıyor ya da anlamak istemiyordur. Bunun için yaygara kopartmaya değmez. Dünyanın eşekliğine verelim. Üzmeyelim birbirimizi. Değerli zamanımızı aramızdaki "türk oğlu türk" olmayanları saptayarak ve icabına bakarak değerlendirelim.

Bu memleket ancak böyle böyle payidar olur efendiler.