Be mübarek, bu kadar da "kötü" olunmaz ki!

Ali Türkan - 19 Ekim 2003   bu yazar neler yazar?

---

Topal bir atı vardı.

Sağ arka bacağı diğer üçünden kısa, at gibi değil de daha çok bir çağanoz gibi, "çarpraz" seğirterek tırısa kalkan bir hayvancık. İnsanın, arabaya koşası değil, elmayla, kesme şekerle besleyesi gelirdi.

Kırkıma geldim. Yani, çok insan gördüm diyebilecek bir yaştayım ama gördüğüm insanlar içinde, gerçekten "sevgisiz" diyebileceğim tek insan odur sanırım. Herkes, atları sevdiğini söylerdi ama sevgi değildi onunki. Olsa olsa, hükmetme diyebilirim. Atları tanıyordu. Onlara nasıl hükmedeceğini, hayvanın "iradesini" nasıl kıracağını iyi bilirdi.

Zaten, başına ne gelmişse, bu at "sevgisi" yüzünden gelmişti. Tam yedi yıl, ilkokul birinci sınıfa gitmiş, babası kapıdan sokmuş, o penceresinden kaçmıştı okulun. On dört yaşından sonra, okula falan yollamamışlar, kendi haline bırakmışlardı. Saat kayışına, tırnak çakısının törpüsüyle kazıdığı adından başka tek kelime yazamaz, okuyamazdı.

Yazları Büyük Ada'da faytonculuk, kışları da Mevlâna Kapı'da, sur içinde nallı kuzu kasaplığı yapar, at, eşek keserdi.

Kısa boylu, kirpi saçlı, gaga burunlu ve yeşil gözleri yuvalarında fıldır fıldır dönen bir tipti. Derin nefesler çektiği Bafra cıgarasının dumanını, kocaman ve kılları neredeyse dudaklarına kadar inen burun deliklerinden yılan gibi tıslayarak salardı. Yüzü güneşten, rüzgârdan kavrulmuştu iyice.

Tuzu kuru olduğu zamanlar, atıyla ahırda yatar; teke gibi de kokardı. Atı ölür ya da yolsuz kalıp da satarsa, o zaman da bizim eve gelirdi. Para tuttuğu zamanlar, aylarca yüzünü göremezdi kimse…

Hatta bir keresinde, o zamanın parasıyla, yüz elli bin lira kaldırmıştı altılıdan. Ev alınırdı be! O kadar para yani. Bir kısmıyla birkaç gün kerhane kapatmış, kalanını da altına çevirmiş derdi, hadiseyi bilenler.

Herkesi huzursuz eden, atsan atılmaz, satsan satılmaz cinsi, yakın akrabadandı.

Kafası vıcık vıcık bit, uzun paçalı donu bile, kıçını aylardır yıkamadığı için bir karış bok içinde… Gelir gelmez, bütün eşyası holde çıkartılır, banyoda, bağırta çağırta neredeyse kaynar suyla yıkanıp biraz "adama" benzetilir ve ancak o zaman eve alınırdı.

Sürekli üşür, sağdan soldan topladığı giysileri, yaz kış demeden kat kat giyerdi. Ağustos sıcaklarında bile, beline kuşak bağlar, onun üstüne yün fanila, balıkçı yaka kazak, gömlek, yelek, ceket ve deri gocuk çekerdi.

Bunca yıl geçmesine rağmen, ufacık bir çocukken, içindeki soğuğun onu üşüttüğünü düşündüğümü hatırlıyorum.

Ufacık ve "aykırı" bir çocuktum. Hani, "batan", ne yaparsa kabahat olan çocuklar var ya, onlardan. Evde herkesin bir sorunu vardı benimle ve ben haddimi bilmiyor, aşağıdan almıyordum.

Aklım ermiyordu daha. Tek bildiğim, ne söylenirse söylensin karşı çıkmak; kör parmağım gözüne gözüne, inadına bildiğimi okumaktı.

Onun aklı, çoğu cahiller gibi, yalnızca kurnazlığa işlerdi.

Evde "sorun" olduğumu anlamış ve her gelişinde, benim üstüme basarak, kendine yer açmaya alışmıştı. Bütün gün beni gözler, işine yarayacak bir açığımı görürse, hemen şikâyet ederdi.

Acırdım. Küçük yaşta atların ayakları altında ezilmiş, iç organları karnının sağ tarafına toplanmış, bedeninde karpuz büyüklüğünde bir şişlik oluşmuştu. O şişliğe "çocuğum" der, özenle beline sardığı kuşağın altına gizlerdi.

Acıdığım için de uğraşmaz, bana bulaşmasına, sesimi çıkarmadan katlanırdım.

Kale içinde esrar içerken, kankalarından biri küfür etmiş; bu da bi tokat atmış adama ve biçimsiz bir yerine darbe alan adamın da öleceği tutmuş. Yıllarca, kahramanlık hikâyesi diye bunu anlatmıştı. Olayın yer aldığı gazete kupürlerini yanında taşırdı hep.

Birini, galiba Hürriyet gazetesiydi, hatırlıyorum. Üçüncü sayfaya kocaman bir başlık atmışlardı: "1.45'lik cüce, tek tokatla adam öldürdü". Tam böyle değilse de, bu meâlde bir şeydi başlık. Resim altına da "bu tokatla kamyon devirim" gibi bir şey yazmışlardı. Gazetedeki fotoğrafı da hatırlıyorum. Fotoğrafçı yüksekçe bir yere (belki sandalyeye, masaya) çıkmış, zanlının boyunu olduğundan da küçük gösteren bir açıdan çekmişti resmi.

Daha sonra, böyle şeyler söyleyip söylemediğini sormuştum; söylememiş.

Hapisten, İmralı'dan, başkalarına yazdırdığı, kâğıdın köşeleri sigarayla yakılmış, bol güvercin resimli ve mutlaka para ya da erzak isteyen mektupları gelirdi. Yirmi küsür sene vermişti hakim. Birkaç yıl yatıp 74 Affı'yla çıkmıştı içerden.

Sonra yıllar girdi araya. Son gördüğümde, iyice düşmüştü. Akrabadan birinin yaptığı inşaatta yatıyormuş; bir gece merdiven boşluğuna düşüp kolunu kırmış; kemik kötü kaynamış, çolak kalmıştı. Gözlerindeki ve tavırlarındaki yaltaklanan, acındırmaya çalışan ifadeden tiksinip cebimdeki bütün parayı vermiştim. Cebimdeki bütün para da, gazoz parası miktarında bir paraydı. Arkamdan "cimri" demiş.

Ölümüne kadar da dilenerek, akrabalarına yalvar yakar kaptıklarıyla yaşamış.

Çocukluğumun kâbuslarından biriydi. Her gelişinde huzurum kaçar, beni her ispiyonlayışında (çoğu zaman iftira atardı) dayak yerdim. Yaşamım boyunca, "kötü" sözcüğünün karşılığı oldu. Kimseye tek faydası dokunmadan ve son yıllarını dilenerek geçirdi. Ölümünden sonra, birkaç yüz dolar, bin küsür euro ve epey altın çıkmış eşyasının arasından.

Ölüm haberi geldiğinde, hiç bir şey hissetmedim. Hiç bir şey hissetmediğim için de, kötü hissettim kendimi.

Sonra, kaldığım o küçük Trakya kasabasında; bir ayakkabı boyacısıyla sohbet ederken adı geçti. Boyacıyla epey ceviz kırmışlar. Akrabası olduğumu öğrenince, adımı söyleyip "tanıyor musun?" diye sordu. "Neden?" diye sordum. Ölümünden önce, "çocuğa çok kötülük ettim, bir gün görürsen, söyle, kusura bakmasın." demiş.

İnsan, böyle bir şey işte.