Yakup Kadri'nin Ankara'sı

Necdet Zen - 16 Mart 2010   bu yazar neler yazar?

---

Yakup Kadri, bilindiği gibi, aynı zamanda Kadro hareketinin de öncülerinden. Hatta lideri denebilecek konumda.
Kısa ömürlü olan bu derginin -ve onun çevresindeki oluşumun- temel amacı, Kemalizm'e zihinsel-entellektüel bir altyapı hazırlamak.

Sonuç ortada; doğmamış bebeye don biçmek gibi nafile bir işe soyunmalarına rağmen yine de kısa sürede Ata'nın gözünden düşüyorlar ve bir biçimde dağı(tı)lıyorlar.

Bu değerli yazarımızın Yaban ve Ankara adlı romanlarını o dönemi anlamak isteyenlere öneririm.

Ankara, üç bölümden oluşur.

İlk bölümde Milli Mücadele'ye katılmak, destek olmak üzere akın akın Ankara'ya giden ve çoğunlukla neyin ucundan tutabileceklerini tam bilemeden ortalıkta dolanan, halkın derin yoksulluğuyla ilk kez yüz yüze gelip şallak-mallak olan İstanbullu aydınlar anlatılır.

İkinci bölümde, suistimal-irtikap çarkı, yozlaşma, yiyicilik, İktidarın etrafında kümelenen fırsatçı-komisyoncu taifesi acı acı hicvedilir. Çankaya'nın yamacında kurulmaya başlayan Yenişehir'deki (bugünkü Kızılay) hiç biri diğerine benzemeyen, her biri bir başka sonradan görmelik ve riyakârlık anıtı sayılabilecek villâlar anlatılır.

Üçüncü bölümde ise, her halde sofra erkânının gazabına uğrama endişesiyle, Sergei Eisenstein filmlerini ve (Jdanov'un ruhuna rahmet) fütüristik-devrimci Sovyet romanlarını anımsatan çelik ışıltısında bir diriliş atmosferi ve yarının cumhuriyet Türkiyesi'nin idealist-namuslu aydın kuşağının yarattığı masalsı bir Türkiye ütopyası resmedilir. Geçit törenleri, rap rap yürüyen göğsü iman dolu gençler vs…

O ortamda ve onca baskı altında bu kadarını da olsa yazabilen Yakup Kadri'ye saygı duymamak elde değil.

Fazlasıyla zihin açıcı. Başka söze gerek yok.

* * *

(Bkz: Wikipedia: Yakup Kadri Karaosmanoğlu)