Patronsuz Medya

Kalp krizi ve ilk yardım

Dr. Hıfzı Sıhha - Aralık 2004  

Birinin kalp krizi geçirip geçirmediğini nasıl anlayabiliriz ve bu durumda ne yapmak gerekir acaba?

Her ne kadar adımız doktora çıktıysa da, kalp, böbrek, börkenek konuları uzmanlık alanıma girmediği için, amme hizmeti kabilinden biraz araştırdım ve aşağıdaki genel bilgilere ulaştım:

* * *

Göğüs ağrısı kalp krizinin belirtisidir, ama HER GÖĞÜS AĞRISI KALP KRİZİ DEĞİLDİR.

Birçok insanın kalp krizi belirtilerini ayırt edemediği için hayatını riske attığını görmekteyiz. Önemli bir konu. Kalp krizi kurbanları, belirtilerin yeterince ciddi olmadığını düşündükleri için tedaviyi geciktiriyorlar.

Bu insanların sadece dörtte birinin kalp krizi belirtileri başladığı zaman bir saat içinde yardım çağırdığı, yaklaşık yüzde 50'sinin ise yardım çağırmadan önce dört saatten fazla beklediği belirlenmiş. Tedavideki her 30 dakikalık gecikmenin, saniyenin kişiye maliyeti yıllar olacaktır. Kalp krizinin (miyokart enfarktüsü) majör belirtisi göğüs ağrısıdır. Göğsün orta yerinde sıkıştırıcı, ezici, baskı tarzında ifade edilir. Kişiden kişiye ağrının şiddeti değişebilir. Göğüs ağrısı çeneye, omuzlara, sola kola, sırta, mideye vurabileceği gibi göğüs ağrısı olmadan da bu ağrılar kalp krizinin belirtisi olabilir. Beraberinde bulantı, kusma, çarpıntı, bayılma hissi, nefes darlığı da bulunabilir. Belirtiler kişiden kişiye değişebilir.

Ayrıca ağrı her zaman ciddi ve şiddetli olmayabilir. Kalp krizi yaşlılarda nefes darlığı, bayılma, fenalık hissi gibi yakınmalarla da ortaya çıkabilir.

Ağrının boyuna, alt çeneye ve kola yayılması tanı koydurucu önemli noktalardır. Kalp krizinin kendisine özgü tanı koydurucu fizik bulgusu yoktur; ancak birçok hastada cilt soğukluğu, solukluk, soğuk terleme gibi artmış otonom sinir sistemi aktivasyonuna ait bulgular, tansiyon düşüklüğü veya zayıf nabız bulunabilir. Açıklanamayan yorgunluk, bitkinlik gözden kaçabilecek bir belirtidir. Göğüs ağrısı kalp krizinin bir belirtisidir, yalnız her göğüs ağrısı kalp krizi değildir. Hekimler göğüs kafesi ile çene arasında olan bütün ağrılarda kalp krizi ihtimalini düşünür.

* * *

Belirtiler:

Kalp krizi belirtilerinin farklılığı nedeniyle daha önceden kalp krizi geçirmiş kişiler bile yeni krizin farkına varamama ihtimali yüksek. Hepimiz kalp krizini birden başlayıp, şiddetli seyreden bir hadise olarak düşünürüz. Birden başlayan şiddetli bir göğüs ağrısının kalp krizi olacağından zaten kimsenin şüphesi yoktur. Ancak kalp krizi gerçekte çoğunlukla yavaş başlar, hafif bir ağrı, rahatsızlık hissi şeklindedir. Öncü belirtiler diyebiliriz. Bu belirtiler birkaç dakika sürer, kaybolur, tekrar geri gelir. Çoğu kişi bu safhaya aldanır, sağlık kuruluşuna müracaat etmez veya geç müracaat eder. Başta da söylediğimiz gibi belirtileri yeterince ciddi olmadığını düşünür. Ne kadar erken müdahale, o kadar kalpte kazanç anlamındadır…

Kalp krizinde her dakika altın değerindedir. Bir çok kalp krizi, göğüs kafesinin merkezinde hafif bir huzursuzluk olarak başlar. Göğsün merkezinde bir kaç dakika süren veya gelip giden huzursuzluk hissedilir. Bu huzursuzluk; basınç, sıkıştırma veya dolgunluk şeklinde de hissedilebilir. Belirtiler bir veya iki kolda, sırtta, boyunda, çenede veya midede huzursuzluk şeklinde hissedilebilir. Nefes darlığı, soğuk terleme, bulantı, baş dönmesi olabilir. Ardından miyokart infarktüsü oluşur.

Bu açıklamalardan korkmamak fakat bilmek dileğiyle sağlıklı günler dilerim.

* * *

Ne yapmalı?

112 Acil 112 tuşlandığı zaman çıkar, adres vs bilgisi sorular olacağı biraz uzayacağı için 2. Bir kişi veya azıcık sabır gerekir, bir de meşguliyet durumu. Hemen aranmalı. Şuur kapalı ise ilk yardım bilgisi (sertifika?) almış olmak şart. Bir şey tavsiye edemeyeceğim. Ölü olup olmadığını bilmek gerekir, yaşayan bir kişi yanlışlıkla ölü sanıp kalp masajı uygulanabilir.

Nefes alıp almadığına bakın, solunum yollarının tıkanmamasına dikkat edin. Bir şey içirmeye kalkmayın. Şuur açıksa kişi hareket ettirilmemeli. Rahat ettiği pozisyonda tutmalı. Nefes darlığı olanlar oturunca rahat eder, kusması olanın sırt üstü yatması doğru olmaz, yan yatmalı. Boyun ve giysileri gevşetilse iyi olur. Acil ekibi gelene kadar bir sakıncası yoksa (mide kanaması, hastaya ait sebepler) 1/2 yarım Aspirin (büyükler için olan) ağızda çiğnetilmeli.

Tavsiye edilen doz aralığı 160-320 mg. Büyük Aspirin 500 mg yarısı 250 mg istenen doz aralığında. Bağırsakta çözünen, enterik kaplı (Coraspin) tercih edilmez. Ağız içi emilim az olacağından. Aspirin basit fakat etkili bir ilk yardımdır. Hastanın kullanmasında sakınca yoksa. Hastanın tansiyonu düşük değilse nabız sayısı normalse (60-100 arası) İsordil 5 mg, lık tabletlerden 5 er dakika arayla ağrının geçme durumuna göre en fazla 3 defa verilebilir. İsordil verilen kişinin son 24 saat içinde Viagra ve benzerleri almadığına emin olmak lâzım, yoksa öldürücü olabilir.

Bir de Acil ekibinin çabuk geleceğini bildiğimiz durumlarda İsordil verilmese daha doğru. Kalbin sol tarafını tutan krizlerde İsordil faydalı iken sağ tarafını tutan krizlerde (sağ ventrikül infarktüsü) zararlı olur, ayrımı EKG iledir. Her ne kadar hekimler hastalarına evde almalarını ve ondan sonra doktor çağırmalarını tavsiye ederlerse de doğrusunu bilmekte fayda var. Yardımın gecikeceği vakalarda uygulanabilir.

Hasta taşıma esnasında kesinlikle yürütülmemelidir, kalp yorulacağı için. İnternette yazılan yalnızken kalp krizi masajının herkes için doğruluk payı yok. Sadece profesyonellerin hastane içi aritmilerde uyguladığı bir yöntem. Ritm bozukluğunu önler. Enfarktüste ritm bozukluğu yoksa zaten bir anlamı yok. Kılavuzlarda da önerilmiyor, kanıt yok.

* * *

Gelecek 10 yılda kalp krizi riskinizi hesaplayın…

Kalp krizi önlenebilir bir hastalıktır. Patoloji seneler içinde gelişir. Gelecek 10 yıl için kalp krizi riskinizi hesaplatın. % 10 altı düşük risk. % 10-20 arası orta, % 20 üzeri yüksek risk. Orta ve yüksek risklilerin rik faktörlerine yönelik tedavi alması şart. Sigaranın ne kadar büyük bir risk faktörü olduğuna dikkat edin, yalnızca sigara evet/hayırı değiştirerek.

* * *

Son olarak, bir kez daha belirtmek zorundayım ki, bu konular benim uzmanlık alanıma girmiyor. Ciddi bir rahatsızlığınız olduğunu düşünüyorsanız, internete değil, donanımlı bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.

Geçmiş olsun. Giyinebilirsiniz.

Yorumlar

Sol kolumda ufaktan bi uyuşma seziyorum. Yaşım 23 başka herhangi bir yerimde ağrı yok, ne oluyor o zaman?

Yusuf Sezgin - 23 Mart 2013 (23:18)

35 yaşındayım arada bir sol kolum uyuşuyor ve içim kıpır kıpır oluyor sanki kötü bir şeyler olacakmış gibi ve nefesim daralıyor ama sigara da kullanıyorum çok mu geç kaldım?

Emel Aktaş - 20 Mayıs 2013 (00:12)

Sigarayı derhal bırakınız Emel Hanım. Facebook hesabınızı da derhal kapatınız. Akabinde vakit yitirmeksizin bir doktora görününüz. (Mümkünse nörolog ya da kardiyolog.) Devayı internette değil sağlık kuruluşlarında arayınız.

Dr. Hıfzı Sıhha - 21 Mayıs 2013 (10:41)

BU SİTEYE ÇOK TEŞEKKÜR EDERİM.

Yusuf Güleç - 30 Mayıs 2013 (14:46)

Ya gazdan mı etkilendim kalp krizi mi geçirdim bilemedim, sol yanmda ağrı mide bulantısı aşırı derece üşüme, sanki kanım çekildi tansiyon uçtu galiba, 20 dakika ecel teri döktüm resmen, şimdi şükürler olsun iyiyim yarın hemen hastaneye gidicem kısmet olursa.

Selma Elverir - 16 Haziran 2013 (20:18)

Merhaba. Annem geçen sabah duştayken tam kolunu kaldırdığında "sanki sırtımdan bir bıçak girdi kalbime saplanıp önden çıktı hareket edemedim" dedi. Öksürmek önerildiği için "öksürdün mü" diye sordum "denedim öksüremedim hemen çıkıp uzandım" dedi. Dün sabahta işe gitmek için hazırlanırken bi anda sırtından soğuk soğuk terlediğini söyledi. Başı dönmeye başlamış ve yatıp beklemiş. Sigara kullanıyor 78 kilo ve 47 yaşında. Cevap verirseniz sevinirim. Bu kalp krizi belirtisi midir?

İzel Bilgi - 25 Haziran 2013 (01:36)

Hay allah!

Bu yorumun altına bir şey yazıp yazmamakta o kadar tereddüd ettim ki. Umarım bu satırları okurken çoktan bir hastaneye ya da bir doktora gitmişsinizdir.

Hala gitmediyseniz, okumayı burada bırakın ve "hemen" gidin.

47 yaşında, 78 kilo, sigara içen ve sırtı-göğsü ağrıyan bir hasta için internette ne işiniz var?

Aman, gecikmeden hemen!

Hay allah!

Melih Özel - 25 Haziran 2013 (12:54)

İzel Hanım, şu anda bir yakınım için hastanedeyim. Hastamızın şikâyetleri sizinkiyle aynı. Teşhis: Kalp krizi. İnternette boş yere derman arıyorsunuz. Hemen bir doktora gidin derim.

Seyit Balkuv - 25 Haziran 2013 (14:19)

Merhaba kolay gelsın ben 23 yaşındayım benim 2 3 dakika ara ile sol kafes altında sol sırtımda a*grı oluyor sol kolda uyuşma oluyor halsizlik oluyor midem bulanıyor sebebi nedir acaba yardımcı olursanız sevinirim cevabınızı bekliyorum birde sigarayı aşırı içtiğim zaman soğuk terleme mide bulantısı kusma baş dönmesi ve bir anda halsizlik çöküyor üstüme 2 3 defa oldu bu olay son 2 yıl içinde ne yapmam gerekiyor yardımcı olursanız sevinirim.

Murat Yasin Seyran - 30 Haziran 2013 (02:25)

Ben 15 yaşındayım. Benim kalbimin hemen üstünde bazen bıçak saplanmış gibi bir ağrı oluyor ve yaklaşık 40 dakika ağrı devam ediyor midem bulanıyor ne yapmam gerek lütfen cevap verin.

Çağrı Yılmaz - 15 Temmuz 2013 (05:59)

Sayın Murat Yasin Seyran ve sayın Çağrı Yılmaz, sizlere acil önerim, derhal abdest alıp iki rekât namaz kılın ve Allah'tan akıl fikir dileyin. Hastalığınızın (cehalet ve dikkatsizlik) devası ancak böyle bulunabilir.

Kurşun döktürmeyi de deneyebilirsiniz. O da olmadı, gidin en yakın ağaca çaput bağlayın.

Ya da Yiğit Bulut hocaya başvurup telekinezi yaptırtın en iyisi.

Ciddi sağlık sorunlarının cevabını hem internette arayıp, hem de bulduğu yazının altına yazılan "internete değil doktora danışın" biçimindeki uyarıları okumayanlara başka ne denir bilemiyorum.

Dr. Hıfzı Sıhha - 15 Temmuz 2013 (14:25)

Merhaba… Annem 64 yaşında hipertansiyon hastası ve 3 kez anjio oldu. Geçen akşam halsizlik ve tansiyon düşmesi nedeni ile acile gittik ve kriz şüphesi ile saat yarımda ve 06:00 da iki kez olmak üzere kan kontrolü ve ekg ile kontrol edildi. Sabah 08:00 de de normal kardiyoloji birimine tedavi olduk. Kalp ekosu çektirdik. Sonuç olarak bir sorun çıkmadı. Bu olay üstünden iki gün geçti ve annem sabah sol kolunda bir ağrı hissettiğini söyledi akşam. Ama vücut enerjisinin iyi olduğunu söyledi. Merağım; o kadar tahlilden sonra bu kadar sürede hasta kriz riski taşır mı? Bir de sabah kriz geçirmiş olabilir mi? (Not: Annem hiç sigara içmemiş, 158 cm boyunda ve 65 kg). Teşekkürler.

Özgür Ozan - 26 Temmuz 2013 (20:11)

Annene acil şifa sana da zihin açıklığı diliyorum Özgür.

Dr. Hıfzı Sıhha - 26 Temmuz 2013 (22:16)

Kalp ritim bozukluğu olan bir tanıdığım var. İlk tanı konulduğunda ilâçları kullanmadı ikinci kez gittiğinde ilâcı arttı. Son 3 gündür kalbinin çevresinde soğukluk hissi olduğunu söylüyor. Bunun nedeni ne olabilir? Teşekkürler.

Ekin Bardakçı - 10 Nisan 2014 (20:10)

Daha önce defalarca söyledim, bir daha söylüyorum: Ciddi sağlık sorunlarının cevabını internette aramayın, en yakın sağlık kuruluşuna başvurun. Ya da en iyisi, konunun uzmanı bir doktora danışın.

Dr. Hıfzı Sıhha - 10 Nisan 2014 (22:43)

Merhabalar. 42 yaşında 108 kg'da bir beyim. Benim sağ çene altından başlıyarak göğsüme yayılan bir ağrım var. Ama bu ağrı hep sol göğüs ve sol çene altında kalıyor. Son 2 senedir 3-4 ayda bir oluyordu lâkin artık haftada 2-3 olmaya başladı. Ve ağrı gayet rahatsız edici boyutlarda.

Daha önce kardiyoloji doktoruna gidip testler yaptırdım. EKG ve efor vs… Hiç bir sonuç çıkmadı. Bana ne gibi bir öneride bulunabilirsiniz? Hangi uzmanlık alanında bir doktora gitmeliyim? Bu bir hastalığıın habercisi olabilirmi? Teşekkürler.

Mehmet Akar - 30 Eylül 2014 (22:10)

Sayın yetkili yanlış bir kelime yazmışım yazımdaki her yön sağ olacaktı sol yazmışım nasıl düzeltebilirim?

Mehmet Akar - 30 Eylül 2014 (23:30)

Merhaba, 2 haftadır kalbimde aralıklarla gelen sıkışmalar var ve göğsümde büyük bir ağırlık var. Nefes alırken bile yorulmaya başladım. Bu sıkıntım 2 hafta önce başladı. Göğsümü ortasında şiddetli bir ağrı bununla beraber sol boyun, omuz ve kolumun iç tarafında dirseğime kadar bir uyuşma oldu. Sol kolumda güç kaybı yaşadım. Yaklaşık 20-25 dk kadar devam etti. Buz gibi terledim. Şimdiye kadar ufak tefek ağrılarım ve sıkışmalar aralıklarla devam ediyor. EKG Efor ve Troponin tahlili verdim ve doktorum önemli bir şey olmadığını söyledi. Ama sıkıntılarım hâlâ devam ediyor. Şu anda bile hiç bir iş yapmamışken dahi yorgun ve halsizim. Sebebi ne olabilir?

Necati Akça - 6 Şubat 2016 (18:06)

Sebebi cehalet olabilir. Hayır, sağlık sorununuzun değil, bu kadar ciddi bir sıkıntınızda bile, akıl danıştığınız sayfada yazılanları okuyacak sabır ve dikkati göstermediğiniz için.

Okusaydınız, yukarıda defalarca yapmış olan uyarıları görür, internette tesadüfen bulduğunuz ve ne olduğunu merak edip araştırmadığınız sitelerden deva aramamanız gerektiğini idrak etmiş olurdunuz.

Bu illetin (akılsızlığın) devası yok. Varsa da ben bilmiyorum.

Dr. Hıfzı Sıhha - 6 Şubat 2016 (20:13)

Akılsızlık ve cehalet mi?

Yazınıza gerekli ilgi ve sabrı gösterdiğimden emin olabilirsiniz doktor bey. Bununla beraber ayrıntılı bir check up için randevumu da aldım zaten. Amacım sadece bilgi toplamaktı ve yazınızı görünce tecrübenizden yararlanmak istedim. Verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederim fakat sanırım bilmediğiniz bir şey daha var ki o da herkese açık bir ortamda insanları bu şekilde itham etmenin (ki ben bunu hakaret olarak algıladım) ne kadar yanlış olduğudur.

Verdiğiniz bilgiler için gerçekten teşekkürler.

Necati Akça - 6 Şubat 2016 (21:51)

Sayın Akça, genç kuşağın pek aşina olmadığı "hıfzısıhha" kelimesinden türetilmiş komik bir ismi gerçek bir doktor adı zannetmiş olmanızı sorun yapmıyorum.

Ama yazının altındaki yorumlara göz atsaydınız, ki galiba o kısmı es geçmişsiniz, ciddi sağlık sorunlarının Google aramasıyla karşınıza çıkan bilmediğiniz bir sitedeki tanımadığınız kişilere danışmanın yanlışlığının tekrar tekrar vurgulandığını görür ve beni her seferinde yerimden hoplatan o soruyu sormazdınız. Eleştirdiğim budur.

Gene de nezaketinizi takdir ediyor, bu küçük atışmanın, sitedeki diğer yazıları da okumanız için vesile olmasını ümit ediyorum. Her ne kadar ben hayal ürünü bir doktorsam da Derkenar sayfalarında değerli -ve sahici- doktor yazarlar tarafından kaleme alınmış çok sayıda yazı var. Bazıları da sağlıkla ilgili.

Dr. Hıfzı Sıhha - 6 Şubat 2016 (23:10)

Benzer yanlış anlamaları önlemek için, sayın Hıfzı Sıhha'nın hoşgörüsüne sığınarak (ona sormadan) yazının başına ve sonuna "bu soruları bana değil sahici doktorlara sorun" kabilinden ifadeleler ekledim. Umarım bir işe yarar.

Büdütör - 6 Şubat 2016 (23:18)

Efendim ben de müsaadelerinizle, biraz da mesleğin hekimlik olması hasebiyle iki lâf etmek isterim. İnternet ortamında arama motorları ile yapılan hastalık sorguları son yıllarda biz hekimlerin en ciddi gelir kaynağı olmuş durumda. Yapılan araştırmalar insanların olumlu bir bilgiyi olumsuz bir bilgiden çok daha az paylaştığını göstermiş. Bir konuda olumsuz olanların çok paylaşılması da arama motorlarında ilk sayfaların tamamen olumsuz bilgi ile dolmasına sebep oluyor. Ateşi alan da doktora koşuyor.

Bu konuda bizim tavsiyemiz, şikâyetlerin internet ortamından araştırılması değil devamlı görüşülen bir hekime sorulması. Bu şekilde hem gereksiz doktor vizitleri azalır hem de insanların hastalıklarının tanısız kalması engellenir. Nurun Ala Nur.

Ahmet Faruk Yağcı - 6 Şubat 2016 (23:48)

diYorum

 

Dr. Hıfzı Sıhha ve onun gibiler neler yazdı?

42
Derkenar'da     Google'da   ARA