40 yıl önce, Yenimahalle'de

Çok sevdim yazınızı, anneannemin evine gittim ben de bir anlığına… Çok ama çok geç kalmışlık duygusuyla. Teşekkürler.

Figen Daban - 6 Mayıs 2012 (00:12)

Ağzı melâmin tabakla kapalı su küpü çocukluk hatıralarımdan bir dizi fotografın zihnimden geçmesine yol açtı. Ortak arkadaşımız Bilgehan, bu anı ateşleyicilere 'hatıra fişekleri' diyor. Evet günün herhangi bir anında hiç olmayacak bir çocukluk ya da ilk gençlik anısı adeta bir işaret fişeği çevreyi aydınlatmışçasına parlıyor. Bir süre sonra da sönüyor. Ateşli gecelerin gösterdiği eflâtun rüyaları bir eyyam önce bu sitede bir yazı ile anlatmıştım. Bu yazıyı okuyunca ne çok ortak anımız olduğunu düşündüm.

Yazı yine usta işi olmuş. Takdiri elbette bana düşmez ama gündelik yaşam içinden sıradan anları basit kelimelerle anlatmanın edebiyatın en zor yapılabilen cinsi olduğuna inanırım. Son zamanların medyatik yazarlarının cümleleri parlata parlata bir hal oldukları kompozisyon ödevi kılıklı yazılarının yanında yazdığın metin ışıldıyor.

Zor yolu seçtin be dostum. Şimdi anlattıkça anlatasın gelecek. Zehirlendin. Çıkışın yok.

Ahmet Faruk Yağcı - 6 Mayıs 2012 (00:30)

Ahmet Faruk üstad, çocukluğumuzun ve ilk gençliğimizin anılarını tadına doyulmaz bir güzellikte anlatan yazılarınız bence rakipsizdi. Ama şimdi sıkı bir refikiniz var. Bundan şahsen çok memnunum. Dilerim, bu tatlı "rekabetten" -arayı soğutmadan- bol bol Ahmet Faruk Yağcı yazısı çıkar, arada biz nasipleniriz.

Necdettin Efendi (Gaz verme ustası) - 6 Mayıs 2012 (09:46)

Figen hanım, teşekkür ederim. Sevindim beğendiğinize.

Ahmet Faruk hocam, sevgili kardeşim, her zamanki gibi sırtımı sıvazlamış, destek olmuşsun. Teşekkürler. Beni zehirleyenin zat-ı aliniz ve yazılarınız olduğunu, ispiyonlamak istiyorum cümle aleme.

"Usta işi" demişsin yazı için. Aman hocam, esin kaynağım olan o enfes yazılarının yanında çırak bile sayılmayız. Sağol!

Üstadın belirttiği gibi yeni esin kaynağı yazılar bekliyoruz. Duru Türkçeni, lezzetli anlatımını çok özletme.

Melih Özel - 6 Mayıs 2012 (10:14)

Tadını ve yapımını bilen biri olarak, fasulye diblesinin tarifini vereyim.

Malzeme: Taze fasulye, kuru soğan, çok az pirinç, az sıvı yağ, tuz, tahta kaşık.

Fasulyeler -ve isteğe bağlı olarak, havuç- yıkandıktan sonra ufak ufak doğranır. (Ne kadar ufak o kadar iyi.) Islak ıslak tencereye konur.

Soğan ince ince kıyılır, tenceredeki fasulyenin üst kısmı elle biraz çukurlaştırılıp, oraya çiğ çiğ gömülür.

En üste de yıkanmış pirinçler eklenir.

Karışımın üstünde çok az sıvı yağ gezdirilip ve yeterince tuz serpilip, tencere ateşe konur (kapak kapalı).

Püf noktaları:

Aman haa, tencereye su eklemeyin. Fasulyenin ıslaklığı ve pişerken salacağı su yeterlidir. Aksi takdirde, pişen şey dible değil çorba olur.

Pirinç çiğken az görünür, ama pişince şişip çoğalır. O nedenle, pilav gibi olmaması için, sahiden de çok az konmalı.

Dible, (aslında tüm sebze yemekleri) harlı ateşte pişerse diri diri olur. Ama bu risklidir, kaşla göz arasında dibi tutar. O nedenle, gidip gelip kontrol etmek lâzımdır. Ama gene de dibi tutarsa, yapılacak şey yok, yanık kısmı tencerenin kısmeti.

Tahta kaşık süs olsun diye var. Dibleyi yaparken karıştırmamak gerekir. Diriliği gider. Arada bir tencereyi kulpundan tutup sallamak yeterli.

Fasulye, çok çabuk pişen bir sebze olmadığından, kontroller sırasında onun pişip pişmediğine bakmak yeterli, diğer sebzeler her halükârda pişer zaten.

Piştiğine kanaat getirince, ateşi kapatıp, diblêyi başka bir kaba almak ve üstüne biraz eritilmiş tereyağı eklemek iyidir. Hem dible buhar fazlasını havaya salar, daha da dirileşir (hatta beş on dakika beklemek gerekir yemeden önce), hem de sonradan dibinin tutması riski ortadan kalkar.

Dible, hem sıcak hem de soğuk yenebilen bir yiyecektir. Yemek olarak da yenilebilir, çayın yanında atıştırmalık olarak da. İddiasız görüntüsüne aldanmamak lâzım, bir kez yiyen tabağını tekrar tekrar doldurur. Sofraların gözdesidir. (Bu arada, dible kelimesinin sonundaki "e" uzatılarak söylenir.)

Ben sadece fasulye diblesinin tarifini verdim, ama aynı tarif, ufak tefek farklarla, (kara -ve beyaz- lâhana, kabak, turşu, patlıcan, pezük, galdirik, menevcen, vs) aklınıza gelebilecek daha bir sürü sebzeden yapılabilir.

Tabii ki hiç biri lezzet konusunda ablamın patlıcan diblesiyle boy ölçüşemez.

Necdettin Efendi Lokantası - 7 Mayıs 2012 (13:04)

Üstad, hayranlıkla okudum. Bu kadar olur! Benim diyen ev hanımlarının bilmediği bir yemeği, çok güzel tarif etmişsiniz.

İki küçük eklemede bulunabilir miyin, naçizane:

Babaannem fasulyeleri doğrarken, boyunun uzunluğuna göre iki ya da üç parçaya doğradıktan sonra, uzunlamasına ama yarısına kadar çentik atacak şekilde keserdi (dilerdi demek daha doğru olur herhalde). Gerekçesi, böyle daha iyi pişiyor olması idi.

Birazcık dibinin tutması kötü de olmaz; oluşan koku lezzete katkı sağlayabilir.

Derkenar'da hayata dair her şey var, görüldüğü gibi. Bizi de "sadakatle" kendisine "bağlıyor", böyle olunca.

"Semper Fidelis"

Melih Özel - 7 Mayıs 2012 (14:24)

Melih Hocam, doğrudur; zor pişen sebzeleri daha ufak -veya ince- parçalara doğrayarak pişme süresi azaltılabilir. Böylece diblenin içindeki pirinç, soğan ve havuçun da fazla pişip jöleleşmesinin de önüne geçilmiş olur.

Bu arada, tarifi 15 yıl önce resimli ve hikâyeli bir yemek kitabı yazıp bazı nedenlerle yayınlatmaktan vazgeçmiş bir yakinimden aldım (isminin baş harfleri N. Ş.) ki, kendisinde daha envai çeşit orijinal yemek tarifleri ve püf noktaları mevcuttur.

Büdütör - 7 Mayıs 2012 (15:35)

HER DEM YENİMAHALLE…
Herkes tanır seni, herkes bilir birbirini.

ÇOCUKLUK; Annen seslenir "git 5'den domates al" … Abla, abilerinle dolaşırsın. Onlar istemez seni sen takılırsın peşlerine, 5. durağı keşfe…

ERGENLİK; Tek adresin 5. durak olur.
- Nerde buluşalım?
- 5'de.
- Nereye gidiyorsun?
- 5'e.

Elinde Vardar dondurması, turlarsın 5. durağı. Dondurma erimeden, alırsın çekirdeğini Erfu'dan oturursun. Dedeler parkına çekirdek keyfi…

Sanki bütün Ankara 5. durakta…

Neşe Yakıcı - 8 Mayıs 2012 (12:43)

Sevgili Melih Özel ve yorum yapan değerli insanlar, kimbilir benim gibi kaç kişiyi daha anılarımıza götürdünüz getirdiniz. Saygıyla…

Ahmet Oğuz - 9 Mayıs 2012 (08:49)

Seksenli yılların ortasında, yaşlıca bir komşu teyzenin mutfağındaki içi sırlı küpten içtiğim suyu hatırladım. Bardak kırk, ben oniki yaşındaydım o zaman. Soğuk, toprak kokulu suyu tekrar içmiş gibi oldum yazıyı okurken. Elinize sağlık.

Yenimahalle denince aklıma, neredeyse bütün evlerin ve sokakların birbirine benzediği ve tabi 8 yıl boyunca orada oturmuş halamları "her" ziyaret edişimde evlerini bir türlü ilk seferde bulamayışım gelir.

Yine böyle belki yarım saat aradıktan sonra evi nihayet bulup kan ter içinde içeri girdiğimde eniştem şöyle demişti: "Sana bir pusula almak lâzım. Doğum günün ne zamandı?" Bunun benim yön bulma problemimle ilgisi yoktu halbuki, sahiden her yer birbirine çok benziyordu. (:

Diblee tarifi ile ilgili ufak bir eklenti yapayım. Yağını, pişirirken değil de ocaktan almadan beş dakika önce eklerseniz ve sıvı yağ yerine eritilmiş tereyağı kullanırsanız çok daha lezzetli olur.

Fersan Cevriye - 9 Mayıs 2012 (12:30)

Yenimahalle yaşantıları, çocukluk yıllarımın çok güzel bir anı yumağıdır.

Sevindim benim gibi düşünenler olmasına. Hele Vardar'ı, Erfu'yu filân da hatırlayınca…

Evleri karıştırma konusunda benim de maceralarım var. Çünkü, görmeyene anlatmak çok zor, gerçekten birbirine benzeyen sokaklar ve evler vardı orada. Sokağa girince, Gürler sokak mı, Coşkun sokak mı diye şaşırdığım çok olmuştur.

Bu fasulye diblesi konusu da insanın ağzını sulandırıyor. Ben nasıl yapıldığını çok bilmem, ama yemesini çok severim.

Annem de eşim de bu yemeği kayınvalidelerinden öğrenmişler (annem baannemden, eşim de annemden). Eşim, pirinci koymadan önce, miktara göre bir kaç domatesi rendeleyip koyarsanız, güzel olacağını söylüyor. Hem de pişme sırasında domatesin önce sulanacağını, sonra suyunu çekeceğini hesaba katarsak, dibinin tutmasına da engel olur(muş). O da kayınvalidesinin yalancısı valla!

Afiyet olsun.

Melih Özel - 9 Mayıs 2012 (16:37)

Madem konu yemekten açıldı, bir tane tarif daha vereyim. Bu da en az dible kadar- hatta ondan da leziz.

O da dible gibi, sıcakken başka, soğukken başka güzeldir.

Adı: Turşu Kavurma.

Bizim Giresunlular bunu özellikle fasille turşusundan yaparlar ama ben şahsen marketten alınmış karışık turşuyu tercih ediyorum. Neden dersen, bu turşular hem çok asitli hem de lezzet fıkarası oluyor. Ne var ki, aşağıda vereceğim tarifle inanılmaz bir değişime uğrayıp, enfes bir iştah açıcıya dönüşüyor.

Tarif epeyce karmaşık: Kavanozdaki turşu, sudan geçirilip doğrama tahtasında ufak parçalara bölünür, önceden kıyılmış soğanla birlikte, sıvı yağda kavurulur.

Afiyet şugır olsun.

Necdettin Efendi Lokantası - 9 Mayıs 2012 (18:39)

Melih Bey, bu muhteşem yazınız ile benim de geçmişe ve bu semte ait özenle muhafaza ettiğim değerli anılarımı depreştirmiş bulunuyorsunuz. Buyurunuz ben de sizin için Ahmet Faruk üstadın deyimi ile yeni "hatıra fişekleri" ekleyeyim.

O tel dolabın tam karşısında mozaik taştan bir mutfak tezgâhı bulunur. Bulaşık yıkanan tekne kısmı hariç taşın büyük bölümünün üstü muşamba kaplı. Altta bugünün alt dolap kapaklarının yerine ipe geçirilmiş bir bez perde. Perdenin arkasında sanırsam tahtadan bir raf, üstünde ve altında aluminyum veya kalaylı bakır tencereler, kap kacak, sahan, tepsiler, pirinç havan, ızgara teli ve benzeri mutfak edevatı. Bulaşık yıkanan bölümde duvarın önünde açıktan boylu boyunca gelen borunun ucunda bir sarı musluk. Bunu fazlaca açarsanız borudan "daarrrrrr" diye bir ses geldiğinden midir nedir su hep tasarruflu kullanılır. Aslında her şey tasarruflu kullanılır, her şeyin kıymeti pek bir bilinir o yıllarda.

Banyoda suyu ısıtmak için odun yakılan alt kısmı döküm, üstteki su deposu da bakırdan mamul termosifon kullanılır. Odunlar tutuşturulup da su ısındı mıydı termosifonun önündeki büyük kazana sıcak su doldurulur. Termosifon ve içindeki su öyle sıcak olur ki parmaklarınla biraz soğuk su serpsen anında "cıss" diye buharlaşır. İçerisi hamam gibi olur diyemiyeceğim, çünkü hamamdır zaten. Bazı evlerde su kazanı yerine hamamdakine benzer kurna olduğunu da hatırlıyorum. Bu banyoda tasla su dökünerek yıkanmamın keyfi hiç bir duşta, saunada, SPAda bulunmaz inanın.

Evlerin hemen hepsi sobalı, arka bahçeli ve iki katlıdır. Genelde ev sahibi üst katta oturur, alt katta eşiyle cocuğuyla oğlan/kız veya kiracı oturur. Kışın o sobanın üzerinde çaydanlık ve yatırılmış maşa üzerine dizilmiş kızarmış ekmek olur sabahları. Yazın kahvaltılar bahçede yapılır. Bahçede hemen herkesin meyva ağaçları, gül fidanları, çiçekleri, hatta bazılarını kümesi vardır. Simitçi, eskici, tabakçı ve hurdacı en sık geçen sokak esnafıdır.

Sokak Davulcusu - 14 Mayıs 2012 (11:59)

Ben o radyoların içinde çok adam aradım…Özellikle saz heyetini ve şarkı söyleyeni bir görebilseydim… Eline sağlık…

Hale Kürklü - 15 Mayıs 2012 (19:33)

Derkenar'da yemek tarifleri ile ilgili bir seksiyon olsa ne güzel olurdu. İnternette bir yemeğin tarifini aramak büyük eziyet, özellikle Türkçe sitelerde. Tarifler ya anlaşılmıyor ya da hatalarla dolu. Düzgün bir tarif buluncaya kadar insanda iştah kalmıyor.

Tavuk Pilav - 16 Mayıs 2012 (11:26)

Aaahh yenimahalle… aklımda kalanlar; dünyanın hiç bir yerinde tadamadığım dondurma vardar ve çınar fırınının sütlü ekmeği ve uğrak kuruyemiş ve mis baharat (yok yok amca) ve yeni mandıra peynirin en âlâsı ve ve ve…… Özledim be

Ersan Türkoğlu - 19 Kasım 2013 (09:39)