Yücel Yaman nihayet Derkenar'da

Yücel Yaman - 30 Ekim 2010   bu yazar neler yazar?

---

Sevgili Necdet Şen, Derkenar adlı internet sitesinde "Küstüm Siye! Gelme Biye!" başlıklı yazında, şahsımla ilgili adımı da birkaç kez anarak anılarını yazmışsın…

Anı yazmak çok güzel ve cesurca bir girişim. İnsanı evrensel standartlarda oluşturan, tanımsızlıktan çıkaran güçlü bir yaptırım, her Türk anı yazamaz, senin yaptığını yapamaz… Çünkü Türk 200 yıldır üretemez. Üretme gücüne sahip olduğunu hisseden bir Türk olarak seni kutluyorum. Ama gerçekten üretiyor musun? Ürettiğinde koca dünyanın her yöresinden "Aman Necdet abi çizse de biz de okusak" diye bir talep alıyor mu?

Yazdıklarından da geç haberim oldu. Üstelik beni hiç hak etmediğim halde karikatürde önemli bir ekol yaratan rahmetli olmuş çok usta biriyle karşılaştırarak yapmışsın bunu…

Anılarda senle aramızda 1984 başlarında, ben Karagöz Öğrenci Ansiklopedisini çıkarırken yaşadıklarını "para odaklı hayattan alınan dersler" gibi okurlarına sunmuşsun. Oğuz Aral'ı ve beni senin gibi üretimden gelen, dünyanın her yöresinde çizebilecek, baş tacı edilebilecek yaratıcı gücünü sömüren kötü kapitalist örneği olarak tanıtmışsın…

Hiç itirazım yok… Ben kötü kapitalistim. Sömürürüm. Tuttumu bırakmam…

Doğrudur, hayatı yaşayan her canlının çıkardığı bir ders vardır. İnsanlar, filler, inekler, çakallar, karıncalar, bitler, hatta bitkiler yaşadıklarından ders çıkarırlar. Çıkardıkları dersler zaman içinde canlının genlerinin niteliğini oluşturur. Ama yaşadıklarından anı elde edenler ve yazanlar sadece insanlardır. Ama Türkiye'de insanlar kolay kolay anı yazamazlar… Çünkü anı yazmak insanın öz gücüyle, kedine güveni ile çok ilgilidir. Bu öz gücü, güveni özellikle yaşadığımız ışık hızı çağında farklılığını fark etmiş, bu farklılığı Paris'te, Newyork'ta, Londra da pazarlayabilecek insanlar anı yazarlar… Tabi bir de Atatürk gibi daha anasından doğarken toplumu kurtarma misyonu ile yüklenmiş olanlar. (Anılarını, onların yazması da gerekmez adlarına yazılabilir.) Anılarını yazmayan, yazamayan Türkiye'de yaşayan, genel nitelikleri itibariyle adlarının başına memur, militan, mürit sıfatı eklenenlerdir. Salt onlar, anı yazamazlar… Ne yazsınlar yani, "yönetmelikleri şöyle çiğnedim, böyle çiğnedim, şeyhime karşı şöyle direndim, onu aşmak için şunları şunları yaptım, şefim şöyle buyurdu ama ben ona uymayıp dediği gibi davranmayarak şu kahramanlığı yaptım, Babıali'yi bastım sadrazamı öldürdüm" filân mı diyecekler…

Murit, memur, militan olmadığını göstererek, hayatını belgelemek istemişsin… Meselâ kendisini sağlık bakanı yapan, Cumhurbaşkanı iken de öldürülmek istenen Özal'ın, kendisine gizlice söylediği o militanı, suikasta azmettiricinin adını bilmenin dayanılmaz acısını ve ağırlığını 17 yıl kafasında her gün ve her dakika yoğun yaşayan eski bir sağlık bakanı gibi davranmamışsın. Bu ağırlığın ve sorumluluğun insan vicdanına ördüğü hapishane duvarlarının zindanında yıllarca yaşamaktansa senin gibi bölük pürçük davranmak da evlâdır… Seni takdir ediyorum. Bu yazıyı yazmak için ne kadar süre benle uğraştın kafanda kurduğun kafesin içinde? Onu da yazsaydın keşke!

Bana dostunu ve düşmanını söyle senin ölçeklerinin koordinatlarını sana avucumun içi gibi tanımlayayım. Oğuz Aral ile ilişkilerini, hele onun parasal boyutlarını bilemem. Üreticiliğinin, yani bir işçi olarak üretimden gelen vazgeçilmez gücünü, yaratıcılığının mihenk taşı olan ürünlerinin ölçüleceği kapitalist insan tipi ben değilim. Yanlış kapıdasın… Oğuz Aral bu kapı olur muydu bunu da bilemem. Ben kendimi, projelerimi yapacak rasyonel ve dünyayı kavramış bir kapitalisti Türkiye'de bulamadığımdan kapitalist rolü oynamak zorunda bırakılmış biri olarak görürüm.

Beni kapitalist olarak algılayarak, benden alacağını tahsil etmek için verdiğin amansız sınıf mücadelesi senin iş gücünü satan ve dünyanın her yöresinde emeğini satarak geçinebileceğin gücünü göstermez…

Burada yanılgın başlıyor.

Beni ve misyonumu, sana bakış açımı görmemişsin. Gözlerin görememiş. Algılayamamışsın. Bir misyon adamı olarak sana anlattığım, daha doğrusu vehim ettiğim "Walt Disney olabilir mi bu delikanlı" diye çektiğim el enseler sende hiç bir titreşim yapmamış. Seni İdris Küçükömer ile tanıştırmışım… Peki anlamış mısın rahmetli hocamı? Kendine şimdi bu soruyu sor bakalım… Cevabını da Derkenar'da yaz. İzlerim Derkenarı…

Beraberliğimize vesile olan ansiklopedi'nin adının neden "Karagöz" olduğunu çok anlatmıştım sana bir zamanlar… Karagöz adını yazında leblebi gibi rahatlıkla kullandığına göre bu anlattıklarım da bir kulağından girmiş bir kulağından çıkmış… Üstelik bilgi çağının eşiğinde konuşmuştuk bunları 1984-85… Sen şimdi bilgi çağının açılış döneminin ürünlerinden interneti de icat edenlerin sunduğu ilkel haliyle tepe tepe kullanıyorsun. Bir kere kendine sorup "bu gâvur icadı interneti nasıl geliştiririm ve okuyucularımla bir masada konuşur veya yazışır gibi yaparım, "data" yı da "knowlodge" a dönüştürüp bir tornavida gibi 75 milyonun aralarında ve tüm dünya ile ilişkilerinde karşılıklı etkileşmelerinde kullanırım" diye sormadın. Tırşık çorbasının hakkını aramadın. Tüm zamanlarda unique ve nevi şahsına ait olan kendini ait hissettiğin kültürün bir parçası olan bıttım sabununa, Divriği Ulu Camii'ne karşı bu gün herkesin yaptığı gibi bir mürit/militan/memur gibi davranıyorsun… Okuyucularına da internet üzerinden "kul" larına, "tebaa"sına vaaz veren tek yönlü bir şeyh edası ile bu işi yapıyorsun.

Karagöz (yani gölge oyununu) ta Endenozya'dan başlayarak Fas'a kadar yayılan antik dünyanın tez ve anti tizi kullanarak bunu hayattan tiplerin ağzından eğitimde, eğlencede 2500 yıldır kullanılan tekniğini de hiç algılayamamışsın… Boşa konuşmuşum. Pegasus'u, Hz. Muhammedi miraca çıkaran Burak'ı hiç algılamamışsın. Algılasaydın Karagöz ve hatta yaptığın Derkenar bugün başka bir şey olurdu… Sana ayrıntılarla anlattığım projeyi, bir fareden esinlenerek yaratılan Walt Disney imparatorluğunun karşısında neden yenildiğimi şimdi daha iyi algılıyorum. Tabi yenilen sadece ben değilim, tüm dünya yenildi, ama mücadele edenlerin arasında sen yoktun. Bu kavgayı kapitalist olan benim omuzlarıma yıktın. Halbuki ben, kayalara tohum ekmişim. Tez, anti teziyle bir bütündür. Haklısın senin gözünde "Karagöz Öğrenci Ansiklopedisi diye değişik bir ansiklopedi yayınlanmıştı bir aralar" denilebilecek sıradan bir yayındır. Dedim ya, üretimden gelen yaratıcı gücünü(!) çalıştığı işte kullanmadan, alacaklı işçi senin gibi olur ise, o işçinin kapitalisti de benim gibi olur… Yaratıcı işçi hamiledir. Her hamilelik 9 ay on gün içinde çocuk doğurmak zorundadır. Bak sevgili Şen; bu kayaların üstünde kendime zulüm ettiğim düşüncesini yaşadıkça daha çok görmem acıların en etkilisi… Senden ümidimi 34. fasikül'ün arka kapağındaki Einstain'e ait "Hiç ışığa bindiniz mi?" haberini resimlemeni istediğim sırada kesmiştim: beni dinlerken beklentim haberi resimlemen ve hatta bu projenin içinde olayım, hatta ortak olayım demendi. Bu cevabı senden boşa beklemişim. Çünkü sana Karagöz'de, ne derkenar formunu çıkarar tarihi özden hiç hamile kalmamıştın…

Yazında anlatılan ve aramızda olup bitenlerin tümü genel çizgi olarak doğrudur. Benim hiç hatırlamadığım, seni yücelterek, ruhunu okşayarak, 200 yıldır sivil asker bürokratlarca (Kapitalist görmedin sen daha) babanın, babanın babasının, büyük dedelerinin ezilen yaratıcılığını ayağa kaldırmak ve seni dünya piyasalarına Walt Disney gibi bir yaratıcı, bir sanatkâr olarak benim patronluğumda sokma girişimim sonuç vermedi… Sende yarattığım etki, şapka ve kıyafet inkılabı gibi olmuş… (Derkenar sözünü kimden nerede duydun ve uyguladın, açık yürekli ol, onu da yaz.) Senin cephenden, hafızanın gücü açısından, alacağını hiç bir kapitalistte (!) bırakmama kararlığın ve üretimden gelen gücün açısından bu anılarda her şey mükemmel, çok başarılı anlatılıyor… Ama unuttuğun bir şey var: Hayatı her kes kendi gözünün kapasitesi ile görür, beyninin algılayabileceğini de algılar. Ben ise rakının ve kavunun lezzetini tadanların, bulgur pilavına kaşık sallayanların, kokoreç ve acılı kebaptan hoşlananların yaşadığı bu topraklarda onları dünya ile bütünleştirme derdini taşıdım… Hayatım bu kavga ile geçti. Benim kapitalistliğimin tanımı, bu kavganın omuzlarıma yıktığı sorumluluktan ibaret. Keşke sen bunları yapmak isteyen benim kapitalistim olsaydın. Bende senin ücretli ustan…

Ben bunca yıl sonra seni, eski eşimi ve o gün çevremde bulunanları zamana havale ediyorum. Bir gün küresel dünyanın ustaları gelip, ülkemde, bunları ve düşündüklerimi senden önce yaparlar ise bunun sorumluluğunu duy. Ne de olsa benden gençsin. Benimle ilgili olarak tüm anılarınıza saygılıyım. Çünkü bu anılar bana insanı ölçme fırsatı veriyor. Yücel Yaman, bütünlüğü olan bir yaşam projesi idi. Önce 1970'lerde Vardiya Yayınları'nda kitlelere vulgarize edilmiş bilgi ile ulaşma yöntemini aradı. Ardından kitlelerin sahip olduğu yerel bilgilerinin derinliğinin sondajını Yurt Ansiklopedisini yayınlayarak yaptı. Ardından yerel ve kimlik farklılığı bilgisinin insan ile ilişkisinde doğru yöntemi bulmak için Karagöz Öğrenci Ansiklopedisini ve onun metodunu tüm doğu toplamları için üretti. Ardından bilgiyi mobil veya sabit bir lokasyon ile ilişkilendirerek ışığa bindirmenin ve Türkiye'yi (doğuyu) küresel dünya ile bütünleştirmenin yöntemini denedi. Bunun için digital harita ve planları, yani akıllı mekânları data ile ilişkilendirerek onların bir akıncı ordusu gibi "konwlodge" laşarak dünyaya salınmasını sağlamak istedi. Bu hayat projesini, 18. yy'da buharı ve elektriği algılayamadığından, kendisine tuzak kuran sivil ve asker paşaların denetimine düşen, bu günlerde kısmen kurtulmaya çabalayan bir toplumun yapı taşı olan "insan/birey"in yeniden doğumu olarak gördü. Birey'in yeni doğan ve yeni özgür bir kişilik oluşturmaya çalışan farklılığını, fark etmiş ve bunu yaşadığı coğrafyanın bayrağı gibi bir "nettaş" olarak tüm dünyada sallayacak kişilikli insanların oluşmasını sağlamak istedi. Bu hedefi yaşama tarzının hem tanımıdır hem amacı haline getirdi. Farklılığını fark etmiş bir Hakkâri'linin, bir Edirne'linin bu tanımı ışık hızında hareket ettirerek, bu özel bilgiyi bir torna tezgâhına dönüştürmesini sağlamak istedi. Bu torna tezgâhını da Mannhatten'de Paris'te, Moskova'da çalıştırmak en çok sevineceği başarı olacaktı. Halen bu amaç için yaşıyor Yücel Yaman. Necdet'i ışığa bindirememiş olabilirim, ama bu toplum yeni Necdetler üretiyor. Üzgün değilim. Ama bu hedefe çok az bir zaman kaldığını biliyorum. Eğer Necdetler yapmaz ise bunu kısa sürede, George'lar, Hanslar gelip Türkiye için yapacak. Kapıda bekliyorlar. Ne yazık ki kayaların üstünde, kızgın güneşin altında memur ile mürit ile militan ile bu kadar oluyormuş. Necdet, henüz yaşın genç, bu makûs tarihi ve talihi değiştir! İnsanların önünü açacak bir şeyler yap…