Tüketim Toplumu

Jean Baudrillard - 1970

Künye - Jean Baudrillard, Tüketim Toplumu (La Société de Consommation), 272 sayfa, Fransızca'dan çevirenler: Hazal Deliceçaylı, Ferda Keskin, Ayrıntı Yayınları, 5. Basım (2012)   bu yazar neler yazar?

---

Fun-System ya da haz zorlaması

Tüketimin ilkesinin ve erekselliğinin haz olmadığının en iyi kanıtlarından biri, bugün hazzın bir zorlama olması ve hak ya da zevk olarak değil, ama yurttaşlık görevi olarak kurumsallaşmış olmasıdır.

Püriten kendi kendine değer biçer, kendi kişiliğini en büyük tanrı zaferi adına verimli kılınacak bir işletme olarak düşünürdü. Üretimleriyle hayatını geçirdiği "kişisel" nitelikleri, "karakteri" püriten için tam zamanında yatırım yapılacak, vurgunculuk ve savurganlık yapmadan yönetilecek bir sermayeydi. Tam tersine, ama aynı tarzda tüketici-insan kendisini, haz almak zorunda olan şey olarak bir haz ve tatmin işletmesi olarak düşünür. Mutlu, aşık, övgüye boğan/övgüye boğulan, baştan çıkaran/baştan çıkarılan, katılımcı, keyifli ve dinamik olmak zorunda olan olarak. Bu temasların, ilişkilerin çoğaltılmasıyla, göstergelerin, nesnelerin yoğun kullanımıyla, bütün haz potansiyelliklerinin sistemli olarak sömürülmesiyle var olmanın azamileştirilme ilkesidir.

Tüketici için, modern yurttaş için yeni etikte geleneksel çalışma ve üretim zorlamasının elinden kaçıp kurtulmak mümkün değildir. Modern insan hayatını giderek daha az emek içinde üretimle, ama giderek daha fazla kendi ihtiyaçlarının ve refahının üretimi ve sürekli yenilenmesiyle geçirir. Modern insan tüketimci potansiyelliklerinin ve kapasitelerinin tamamını seferber etmeye odaklanmalıdır. Eğer bunu unutursa, kendisine mutlu olmama hakkına sahip olmadığı kibarca ve ısrarla hatırlatılır. Dolayısıyla modern insanın edilgin olduğu doğru değildir: Modern insanın sergilediği ve sergilemek zorunda olduğu sürekli bir etkinliktir. Aksi halde modern insan sahip olduğuyla yetinme ve toplumdışı olma riskiyle karşı karşıya kalacaktır.

Mutfak, kültür, bilim, din, cinsellik vb,,, konusundaki evrensel bir merakın (dikkatle araştırılması gereken kavram) yeniden canlanması bundan ileri gelir. Bir Amerikan sloganı "BİR DE İSA'YI DENEYİN" der. "O halde İsa'yı (İsa'yla) deneyin." Her şeyi denemek gerekir: Çünkü tüketim insanı bir şeyi, hangi türden olursa olsun bir hazzı "atlama" korkusuyla yatıp kalkar. Şu ya da bu temasın, şu ya da bu deneyimin (Kanarya Adalarında Noel, Viski'de yılan balığı, Prado, LSD, Japon işi aşk) size bir "duyu" verip veremeyeceği asla bilinemez. Dolayısıyla söz konusu olan, artık ne arzu ne de "zevk" ya da özel eğlim, ama yaygın bir saplantı haline gelmiş bir meraktır; eğlenme, bütün kendi kendini coşturma, haz alma ya da kendini ödüllendirme olanaklarını sonuna kadar zorlama buyruğunun geçerli olduğu "fun-morality"dir.

(Sayfa: 85-86)