Martin Eden

Jack London

Künye - Jack LONDON, Martin Eden, Karınca Yayınları
33. bölüm Sayfa 291, 292, 293, 294, 295, 296, 297, 298,
Çeviren: Karınca Yayın Kurulu   bu yazar neler yazar?

---

Martin, sürekli olarak savaşı yitiriyordu. Elinden geldiğince tutumlu olmaya çalışıyor, yine de ucuz yapıtları, harcamalarını karşılamıyordu. Şükran gününde, siyah giysisi rehinde olduğu için Morselar'ın yemek çağrısını kabul edemedi.

Gelmeyişinin nedeni Ruth'u pek memnun etmemiş, Martin de umutsuzluğa düşmüştü. Bunun üstüne, bir şeyler yapıp yemeğe geleceğine söz vermişti. San Francisco'da, Transcontinantal'e gider, beş dolar alacağını alır ve giysisini rehinden kurtarırdı.

Sabahleyin Maria'dan on sent borç aldı. Bu parayı Brissen'den almayı yeğlerdi ama o garip yaratık ortadan yok olmuştu. Martin'in onu son görüşünden sonra iki hafta geçmiş ve Martin onu gücendirecek bir davranışta bulunup bulunmadığını boşuna düşünüp durmuştu. On sent, feribotla Martin'i San Francisco'ya geçirmeye yetmişti ve Market Sokağı'nda yürürken, parayı alamadığı takdirde ne yapacağını düşünüyordu. Oakland'a dönmesi olanaksızdı ve San Francisco'da tanıdığı hiç kimse yoktu.

Transcontinental'ın bürosunun kapısı aralıktı. Kapıyı açarken Martin içeriden birinin bağırdığını işitti:

"Ama sorun bu değil Bay Ford" (Yazışmalarından Martin, Ford'un yayımcı adı olduğunu biliyordu.) "Sorun parayı vermeye niyetiniz olup olmadığı. Nakit ve peşin olarak demek istiyorum. Beni Transcontinental'ın ne geleceği, ne de gelecek yıl size kaç para kazandıracağı ilgilendirir. Benim istediğim, yaptığım işin karşılığını almak. Şunu da hemen belirteyim, para benim elime geçmedikçe Transcontinental'ın Noel sayısı baskıya girmeyecek, iyi günler. Paranız olunca gelip beni görün."

Kapıyı çarparak dışarı çıktı, sinirle Martin'in yanından geçti ve yumruklarını sıkıp, küfürler yağdırarak merdivenlerden aşağıya indi. Martin, içeriye hemen girmemeye karar verdi ve onbeş dakika kadar koridorda dolandı. Sonra kapıyı açtı ve içeri girdi. Bu onun için yepyeni bir deneydi; ilk kez bir yayımcının bürosundan içeri giriyordu. Anlaşılan bu büroda kartvizitlere hiç gerek yoktu. Bir çocuk içerideki odaya bir adamın Bay Ford'u görmek istediğini bildirdi. Sonra geri döndü ve odanın ucundan, Martin'i çağırarak içerideki özel odaya, yayımcının olduğu yere götürdü.

Martin'in ilk izlenimleri, odanın düzensizliği ve karışıklığı oldu. Sonra kendisine merakla bakan genç görünüşlü, sakallı, döner bir iskemleye oturmuş bir adam gözüne çarptı. Martin bu yüzün sakinliğine hayran kaldı. Baskıcının tehditlerinin onu etkilemediği belliydi.

"Ben… Ben Martin Eden'im, " diye başladı söze. ('Ve beş dolarımı istiyorum, diye devam etmek isterdi.)

Ama bu karşılaştığı ilk yayımcıydı ve bu koşullar altında onu hemen korkutmak istemiyordu. Bay Ford'un "Sahi mi?" diyerek ayağa fırlamasını şaşkınlıkla izledi. Bir an sonra Martin'in elini ateşli ateşli sıkıyordu.

"Sizi gördüğüme ne kadar sevindiğimi anlatamam Bay Eden. Sık sık nasıl bir insan olduğunuzu merak ederdim."

Martin'i kendisinden biraz uzaklaştırıp, Martin'in ikinci iyi, ama aynı zamanda en kötü, yırtık pırtık, yamanamayacak durumda olan giysisine ve Maria'nın düz ütüleriyle dikkatle ütülediği pantolonuna uzun uzun baktı.

"Doğrusu, sizi olduğunuzdan daha yaşlı sandığımı itiraf edeyim. Öykünüzde öyle bir derinlik ve canlılık, öylesine bir olgunluk vardı ki. Bir şaheserdi o öykü. Daha bir iki cümle okur okumaz anlamıştım. Durun size onu ilk nasıl okuduğumu anlatayım. Ama hayır, sizi önce arkadaşlara tanıştırayım."

Konuşmasına ara vermeden Bay Ford, Martin'i daha büyükçe bir odaya götürüp, yardımcısı Bay White'le tanıştırdı. Sanki üşüyormuş gibi, eli garip bir biçimde soğuk olan, seyrek sakallı, ince ve çelimsiz bir adamdı Bay White.

"Ve Bay Ends; Bay Eden. Bay Ends bizim yönetim müdürümüzdür."

Martin, dökük saçlı, boncuk gözlü, karısı tarafından Pazar günleri düzeltilen, dikkatle taranmış beyaz sakalının yüzünün çoğunu kaplamış, genç görünüşlü biriyle el sıkıştığını fark etti.

Üçü de Martin'in çevresini sarıp, ona olan hayranlıklarından söz etmeye başladılar. Martin, onların sorunun ne olacağını bilmedikleri bir durumu geçiştirmeye çalıştıklarını fark etti.

"Bizi niye aramadığınızı merak eder dururduk, " diyordu Bay White.

"Vapur bileti alacak param olmadığı için. Körfez'in karşısında oturuyorum da." Martin onlara paraya ne kadar çok ihtiyacı olduğunu anlatmak istiyordu.

"Hiç kuşkusuz, "diye düşündü, "İçinde bulunduğum bu paçavralar parasızlığımı yeterince açıklıyor." Eline geçirdiği her fırsatta ziyaretinin nedenine ilişkin imalarda bulundu. Ama hayranları sanki sağırdılar. Durmadan onu övüyor, ilk gördükleri anda öyküsü için ne düşündüklerini, daha sonraki fikirlerini anlatıyor, karılarının ve ailelerinin neler düşündüklerini belirtiyorlardı ama bu hayranlıkları karşısında ona bir şey ödeyeceklerine ilişkin hiç bir imada bulunmuyorlardı.

"Öykünüzü ilk nasıl okuduğumu size anlattım mı?" dedi Bay Ford. "Elbette ki anlatmadım. New York'tan batıya geliyordum. Tren Ogden'de durdu ve bir gazeteci çocuk Transcontinental'ın son sayısını getirdi."

"Aman Tanrım, "diye düşündü Martin. "Sen Pulman'la yolculuk yaparken, ben, bana olan beş dolarlık borcunuz için aç kalıyorum."

Birden öfkelendi. Transcontinental'ın kendisine yaptığı haksızlık korkunçtu. Bir anda aklına umutsuzluk içinde geçirdiği aylar, açlığı ve yoksulluğu geldi. Ve o anda duyduğu açlık, kendisine iki gündür hiç bir şey yemediğini, zaten uzun bir süredir karnının doğru dürüst doymadığını anımsattı. Bu yaratıklar soyguncu değil, iğrenç hırsızlardı. Yalanlar ve yerine getirilmeyen sözlerle elinden öyküsünü almışlardı. Öyleyse, onlara gösterecekti. Parasını almadan bürodan ayrılmayacağına kendi kendine karar verdi. Parayı alamazsa, Oakland'a dönmesinin olanaksızlığını anımsadı. Büyük bir çabayla kendini tutmaya çalıştı ama yüzündeki sinirli havayı ve karşısındakileri korkutan kızgınlığını gizleyemedi.

Eskisinden daha fazla yağcılığa başladılar. Bay Ford 'Çanların Sesi'ni ilk nasıl okuduğunu, Bay Ends ise, Alameda'da bir öğretmen olan kuzeninin 'Çanların Sesi'ni nasıl beğendiğini anlatmaya çalışıyordu.

"Neden geldiğimi size söyleyeyim, " dedi Martin sonunda. "Hepinizin bu denli beğendiğiniz öykünün parasını almaya. Sanırım yayınlandığında ödemeyi vaat ettiğiniz miktar beş dolardı."

Bay Ford, her yanı durmadan kımıldayan yüzünde mutlu bir ifadeyle elini cebine atarmış gibi yaptı, sonra Bay End'e dönüp parasını evde bıraktığını söyledi. Bay Ends'in bundan hoşlanmadığı açıktı. Martin onun, pantolonunun cebine elini sokacakmış gibi kolunu büktüğünü gördü. Para'nın orada olduğu kesindi.

"Özür dilerim, " dedi Bay Ends. "Ama yarım saat önce baskıcıya para verdim. Bütün bozukluğumu alıp götürdü. Bu yaptığım belki de dikkatsizce bir şeydi. Senedin tarihi henüz dolmamıştı. Ve baskıcının benden şimdiden para isteyeceğini hiç beklemiyordum."

İki adam da umutla Bay White'a baktı ama o da gülüp, omuzlarını silkti. Ne olursa olsun onun vicdanı temizdi. Transcontinental'e dergi edebiyatı öğrenmeye gelmiş ama bunun yerine sadece muhasebe öğrenmişti. Transcontinental'ın kendisine dört aylık maaş borcu vardı ve baskıcının da müdür yardımcısınca atlatıldığını biliyordu.

"Bizi bu durumda yakalamış olmanız çok kötü Bay Eden, " dedi Bay Ford kendisine bir hava vermeye çalışarak. "Dikkatsizlikten başka bir şey olmadığına sizi temin ederim. Ama bakın şöyle yapabiliriz. Sabahleyin ilk iş olarak size bir çek postalarız. Bay Eden'in adresi sizde var değil mi Bay Ends?"

Evet, adres Bay Ends'de vardı ve yarın sabah ilk iş olarak çeki postalayacaklardı. Martin bankalar ve çekler konusunda pek bir şey bilmiyordu ama parayı bugün kendisine vermemeleri için hiç bir neden göremedi.

"Öyleyse anlaşıldı değil mi, Bay Martin? Yarın size çeki postalayacağız."

"Benim bugün paraya ihtiyacım var, " dedi Martin inatla.

"Bu kötü koşullar altında… Keşke bize başka bir gün gelseydiniz, " diye kekeledi Bay Ford, ama sabrı tükenmeye başlayan Bay Ends onun sözünü kesti.

"Bay Ford size durumu anlattı, " dedi sert bir sesle. "Ben de anlattım. Çeki yarın…"

"Ben de size anlatmaya çalıştım ki, " diye onun sözünü kesti Martin, "Paraya bugün ihtiyacım var."

Yönetim müdürünün sertliği onu öfkelendirmişti; gözlerini ondan ayırmadı. Çünkü Transcontinental'ın kendisine ödeyeceği paranın onun cebinde olduğunu biliyordu.

"Ne yazık ki…" diye konuşmaya başladı Bay Ford.

Ama o anda, sabırsız bir hareketle Bay Ends, dışarı çıkmak istiyormuşcasına arkasını döndü. Aynı anda Martin onun üstüne atladı ve tek eliyle Bay Ensd'in boynunu öyle bir sıktı ki şekli hâlâ bozulmamış olan sakalı, kırk beş derecelik bir açıyla tavana doğru çevrildi. Bay White ile Bay Ford, yönetim müdürlerinin bir astragan halısı gibi silkildiğini dehşetle gördüler.

"Sökül bakalım paraları, seni genç yeteneklerin saygıdeğer heves kırıcısı!" diye kükredi Martin. "Sökül paraları yoksa hepsi onluk bile olsa senden çıkartmasını bilirim." Sonra dehşet içindeki iki seyirciye döndü. "Uzak durun. Karışacak olursanız, birinizin canı yanabilir."

Bay Ensd yutkunuyordu. Martin elini çekmeden, paraları çıkarmaya başlayamadı. Sayısız tehditlerden sonra pantolonunun cebinden dört dolar, onbeş sent çıktı.

"Hepsini, " diye emretti Martin.

Bir on sentlik daha düştü. Martin emin olmak için paraları ikinci kez saydı. "Sıra sende!" diye bağırdı Bay Ford'a "Yetmişbeş sent daha istiyorum."

Bay Ford beklemedi, bütün ceplerini tersine çevirdi ve içlerinden toplam altmış sent çıktı.

"Hepsinin bu kadar olduğundan emin misin?" diye sordu tehdit edercesine. "Yeleğinin cebinde ne var?"

Dürüstlüğünü göstermek için Bay Ford yeleğinin ceplerini de dışarı çıkardı. Bir tanesinden aşağı bir kâğıt düştü. Bay Ford eğilip kâğıdı yerden aldı ve tam cebine koyacaktı ki Martin bağırdı:

"Nedir o? Vapur bileti mi? Ver onu buraya. On sent eder. Borcunuza sayarım. Bilet de dahil şimdi dört dolar doksanbeş sentim var. Bana hâlâ beş sent borçlusunuz."

Öfkeyle Bay White'e baktığında onun kendisine bir beş sentlik uzatmakta olduğunu gördü.

"Teşekkür ederim ederim, " dedi Martin hepsine birden. "İyi günler dilerim."

"Soyguncu, " diye hırladı Bay Ends arkasından. "Adi hırsız, " diye karşılık verdi Martin kapıyı çarparak.

Martin gururlanmıştı. Öylesine gururlanmıştı ki, "Peri ile İnci" için The Hornet'in kendisine onbeş dolar borcu olduğunu anımsayarak onu da almaya karar verdi. Ama The Hornet, birbirleri de dahil herkesi ve her şeyi soyan, tıraşlı, güçlü kuvvetli genç adamlarca yönetiliyordu. Bürodaki eşyaların bir kısmı kırılıp döküldükten sonra, yayımcı (eski bir üniversiteli atlet), müdürün, reklam memurunun ve odacının yardımıyla Martin'i bürodan çıkartıp merdivenlerden aşağıya fırlatmayı başardı.

"Yine gelin Bay Eden; sizi görmekten memnun olacağız, " diye güldüler üst kattan.

Martin ayağa kalkarken homurdandı.

"Of be!" diye mırıldandı. "Transcontinental'dakiler süt kuzularıydı ama siz profesyonel boksörsünüz."

Bunu yine kahkalar izledi.

"Bir şair olarak Bay Eden, " diye bağırdı The Hornet'in yayımcısı, "sizin de bizden aşağı kalmadığınızı söylemeliyim. Bu sağ kroşeyi nerede öğrendiğinizi sorabilir miyim?"

"Sizin şu yarı Nelson vuruşunu öğrendiğiniz yerden, " diye karşılık verdi Martin. "Gözünüzün moraracağından eminim."

"Umarım boynunuz tutulmaz, " dedi yayımcı. "Gidip hep birlikte bir içki içmemize ne dersiniz? Boynunuzun değil, şu ufak dövüşün şerefine tabii."

"Gözünüz morarmazsa, paralar benden, " diye kabul etti Martin.

Böylece soyguncularla soyulanlar bir arada içki içtiler. Dövüşü güçlü olanın kazandığına, 'Peri ile İnci'nin onbeş dolarının The Hornet'ın yazı işleri kuruluna ait olduğuna karar verdiler.