Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi

Prof. Dr. İsmet Sungurbey - 1993

Künye - Prof.Dr. İsmet Sungurbey, Hayvan Hakları, Sayfa:175, İstanbul 1993, İstanbul Üniversitesi yayını.   bu yazar neler yazar?

---

Madde 1

Bütün hayvanlar yaşam önünde eşit doğar ve aynı var olma hakkına sahiptir.

Madde 2

1. Bütün hayvanlar saygı görme hakkına sahiptir.

2. Bir tür hayvan olan insan, öbür hayvanları yok edemez, bu hakkı çiğneyerek onları sömüremez; bilgilerini hayvanların hizmetine sunmakla ödevlidir.

3. Bütün hayvanların insanlarca gözetilme, bakılma ve korunma hakkı vardır.

Madde 3

1. Hiç bir hayvana kötü davranılamaz, acımasız ve zalimce işkence yapılanmaz.

2. Bir hayvanın öldürülmesi zorunlu olursa, bu, bir anda, acı çektirmeden ve korkutmadan yapılmalıdır.

Madde 4

1. Yabani türden olan bütün hayvanlar, kendi özel ve doğal çevrelerinde, karada, havada ve suda yaşama ve üreme haklarına sahiptir.

2. Eğitim amacıyla olsa bile, özgürlükten yoksun kılmanın her çeşidi, bu hakka aykırıdır.

Madde 5

1. Geleneksel olarak insanların çevresinde yaşayan türden olan bütün hayvanlar, uyumlu bir biçimde ve türüne vergi yaşam koşulları ve özgürlük içinde yaşama ve üreme haklarına sahiptir.

2. İnsanların kendi çıkarları için bu uyumda ya da bu koşullarda yapacakları her türlü değişiklik, bu haklara aykırıdır.

Madde 6

1. İnsanların yanlarına aldıkları bütün hayvanlar, doğal ömür uzunluklarına uygun sürece yaşama hakkına sahiptir.

2. Bir hayvanı terk etmek, acımasız ve aşağılık bir davranıştır.

Madde 7

Bütün çalışan hayvanlar, iş süresinin ve yoğunluğunun sınırlandırılması, onarıcı ve güçlerini arttırıcı bir beslenme ve dinlenme haklarına sahiptirler.

Madde 8

1. Hayvanlara fizik ya da psikolojik bir acı çektiren deneyler yapmak, hayvan haklarına aykırıdır; tıbbî, bilimsel, ticarî ve başkaca biçimlerdeki her türlü deneyler için de bu durum böyledir.

2. Bunun yerine başka bir şey koyma tekniklerinden yararlanılmalı ve bu teknikler geliştirilmelidir.

Madde 9

Hayvan, beslenmek için yetiştirilmişse, bakılmalı, barındırılmalı, taşınmalı, ölümü de korkutmadan ve acı çektirilmeden olmalıdır.

Madde 10

1. Hayvanlardan insanların eğlencesi olsun diye yararlanılamaz.

2. Hayvanların seyrettirilmesi ve hayvanlardan yararlanılan gösteriler, hayvan onuruna aykırıdır.

Madde 11

Zorunluluk olmaksızın bir hayvanın öldürülmesi demek olan her davranış, bir "biocide", yani yaşama karşı suçtur.

Madde 12

1. Çok sayıda yabanî hayvanın öldürülmesi demek olan her davranış, bir "génocide" (soykırım), yani türe karşı suçtur.

2. Doğal çevrenin kirletilmesi ve yıkılıp yokedilmesinin sonu, génocide'e (soykırıma) varır.

Madde 13

1. Hayvanın ölüsüne saygı göstermek gerekir.

2. Hayvanların öldürüldüğü şiddet sahneleri sinema ve televizyonda yasaklanmalıdır; meğer ki bunlar, hayvan haklarına saldırıyı göstermek amacını gütsünler.

Madde 14

1. Hayvanları koruma ve savunma kuruluşları, hükûmet düzeyinde temsil olunmalıdır.

2. Hayvan hakları da insan hakları gibi yasayla korunmalıdır.

* * *

Kedileri Ben Kattım Ziyafete

Yıl 1962
62 yılında 2 avcı uçağını sofraya koysak
çevirsek ete ekmeğe şaraba salataya
40 milyon adam doyasıya yer içer
40 milyon kediye de artar ekmekten etten
kediler salata yemez, şarap içmez
kedileri ben kattım ziyafete

(Nazım Hikmet Ran)