Dünyada "dost" diye bir şey yok mu?

Merhaba İlker.

Sorduğun soru, aslında üzerinde uzun uzadıya düşünmemi gerektiren bir soru: "Sahiden hiç dost yok mu?"

Şu an aklıma gelen bir örneği paylaşayım:

Vaktiyle yaşlı bir kameraman tanımıştım. Bazı eski Yeşilçam filmlerinde ve reklam sektöründe çalışmış.

Bir gün esas oğlanla kızın Boğaz manzaralı bir yalıda geçen karşılaşmasının olduğu bir sahne çekmesi gerekmiş. Çekerken farketmemiş ama filmin montajlanmış halini seyrederken o sahneye bakınca gülmüş. Çünkü 50'li yıllardaki Boğaz trafiğiyle kıyaslanmayacak bir hayhuy ve kalabalık varmış arka planda; gemiler vızır vızır bir o tarafa bir bu tarafa geçip duruyormuş, gökyüzü kuşlarla uçaklarla doluymuş…

Gülmüş, çünkü meslekî titizliği onu durup durup anca ilginç enstantaneler yakaladığında deklanşöre basmaya itiyormuş, o an orada bunu farketmiş.

Yani, sahne hazırlanıyor, oğlanla kız kameranın karşısında hazır bekliyor, yönetmen "motor" diyor, ama bizim kameraman, elindeki kısıtlı filmi lâyıkıyla kullanmış olmak için arkadan bir yelkenli, şilep, koster ya da gökyüzünden bir kuş, uçak falan geçmesini bekliyormuş.

E, öyle olunca, yani sadece arkadan bir şeyler geçince çekilen o kareler ardarda kurgulandığında ortaya vızır vızır işleyen bir deniz ve gökyüzü trafiği çıkıyormuş beyaz perdede.

Çizgi roman da galiba biraz bunun gibi bir şey. Sana ayrılan 4 sütuna 18 cm genişliğindeki çok dar alanda dolu dolu bir hikâye anlatmak istiyorsan, ister istemez gözünün önünden bir film şeridi gibi geçen hayat hikâyenden ve tanık olarak biriktirdiklerinden sadece en sarsıcı olanlarını seçip kurguluyorsun. O zaman da ortaya senin sorduğun gibi bir soru çıkıyor.

Bir de, galiba "mutlu insanın hikâyesi yoktur" diyenlerin hakkı var. Hikâye, daha çok insanın içine oturan hatıralardan çıkıyor. Mutlu anlar, içinde hikâye olacak gerilimi barındırmıyor. Belki bu yüzden mutluluk deniyor adına; sonraya kalacak acıtan tortular bırakmadığı, kaliteli şarap kadar berrak olduğu için…

Dünyada "dost" var mı bilemem; ama en azından sığ hikâyelerin ve romantik şarkıların anlattığı türden "dost" lukların olmadığını, olmamasında yarar gördüğümü, bu tarz dostlukların altı biraz eşelendiğinde içinden insanî zaafların ve bencil beklentilerin çıktığını düşünüyorum.

Bence bu kelimeyi bizim anladığımız anlamda sözlüğünde bulundurmayan Almanlar belki de daha akılcı davranıyorlar. Biz dost kelimesine aslında taşımadığı ve taşıyamayacağı mistik anlamlar atfediyoruz, ki bu hem "dost" a hem de dostluğa taşıyamayacağı kadar ağırlık yüklemektir.

O nedenle, sanırım dünyada duygu yüklü anlamları haiz (lâmbanın içindeki cin benzeri) bir "dost" olmadığını varsayarak yaşarsak, kendi ayaklarımızın üstüne basarak yürüme, yani büyüme, sorumluluk alma konusunda da dirayetli davranabiliriz. Kimsenin üzerine abanmadan, "yük" olmadan, iki ayağımız üstünde dik durabilir, dik durabilen başka insanlarla eşit ilişkiler kurabiliriz.

İşte o zaman dünyada "dost" da vardır "dostluk" da…

Necdet - 31 Ocak 2004