Sara krizi geçirenlere ilk müdahele

Çiğdem Bilgehan - Aralık 2004   bu yazar neler yazar?

---

Zaman zaman sokakta vapurda falan sara krizi geçiren birilerine rastladığım oluyor. Bazılarının aklına hemen "soğan koklatalım" türünden saçma sapan şeyler geliyor.

Ben bu işin aslını merak ediyorum. Soğan sahiden de işe yarar mı? Sara krizi geçiren birine yapılması gereken ilk müdahele ne olmalı?

* * *

İlk müdahele tehlikeli bir bölgedeyse oradan uzaklaştırmak olmalı. Mesela suya ve ateşe yakınsa. Daha sonra da dişlerinin arasına dilini ısırmaması için sert bir cisim konulmalıdır. Mümkünse tahta bir kaşık.

* * *

Bu durumdaki bir kişinin karşı karşıya olduğu en büyük tehlike, hava yolunda gelişebilecek bir tıkanma yüzünden solunum durması ve kasılmalar sırasındaki istemsiz kas hareketleri yüzünden vücuttaki hareketli organlarda yaralanmalar meydana gelmesidir. Nöbet geçiren kişiyi bu tehlikelerden korumak için;

1- Hava yolunu, başı alından geriye bastırarak açık tutmak…

2- Eğer çene kaslarındaki kasılma yüzünden çenesi kilitlenip kapanmadıysa ağız çene içine sert olmayan bir cisim sokmak, (rulo haline getirilmiş kumaş havlu gibi)

3- Başını yere çarpmasını engellemek için diğer el ile sabit tutmaya çalışmak…

4- Etraftaki kesici delici cisimleri uzaklaştırarak kol ve bacaklarını yaralamasını önlemek gereklidir. Epilepsi nöbeti başladığı gibi kendiliğinden sonlanır. Nöbet sonrası kişi gevşemiş ve bilinci bulanık halde olur. Bazı durumlarda uykuya bile dalabilir. Nöbet bittikten sonra kişiyi en yakın sağlık kurumuna götürmek veya 112'yi arayarak sağlık ekibinin olay yerine gelmesini sağlamak doğru bir davranıştır.

Bu tür olaylarda, etrafta toplanan insanların nöbet geçiren kişinin ağzına kaşık, anahtarlık, tahta cisimler sokmaya çalışması, soğan koklatması, kişiyi suyla ıslatması, kol ve bacaklarına bastırarak kasılmaları önlemeye çalışması sık karşılaşılan ama hiçbir faydası olmayan hatalı davranışlardır. Bu tür yaklaşımları engellemek bile nöbet geçiren kişiye daha fazla yarar sağlayacaktır.