Yeni bir kamuoyu yaratmalıyız!

"Geçme nâmert köprüsünden, ko apartsın su seni"

Evliya Çelebi aforizmasını da "apartma"nın "aparma" olma ihtimali var mıdır?

"Yallah şöfer yallah apar meni" veya "Kırklar dağının düzü / ziyaret çarptı bizi / kör olasın suzan suzi suzan suzi / sular apardı bizi" gibi, "alıp götürme" manasında…

Ali Sedat Çetinkoz - 6 Nisan 2012 (16:25)

Alev Alatlı'nın sitesinden bir alıntı: Paçoz, kendi çıkarları için her yolu mübah sayan, küstah, peş para etmez, sokak kurnazı, zevzek, müptezel, basmakalıp, palavracı, rüküş, hoyrat, içtensiz, pespaye, nekes, terbiyesiz, aşağılık, ahlâksız, kalleş.

Dostoyevski 'Puşlost' (Poshlost) der. Topluma musallat olan, iblis ayarlı, paçozluktur, Puşlost. İşte kitap paçozluğun hikâyesi. Puşlost tüm bu kavramları içinde toplayan tanımlama. Bizde de Ömer Seyfettin'in Efruz Bey tiplemesi, Nesin'in Zübük'ü kısmen buna yakındır. Ama benim ele aldığım paçozluk süreci Puşlost'a daha yakın ve korkum o ki, bu iblis Türkiye'ye yerleşmektedir. Paçozluğun dini, sınıfı, cinsiyeti, ırkı yoktur ve giderek Türkiye'ye yerleşiyor.

Şimdi bu uzun alıntıyla yukarıdaki metni karşılaştırınca bu toprakların/bu yurdum insanı hakkında iyimser mi kötümser mi olmak gerektiği tartışması bulanıyor, 'biz adam olmayız' yalanına karşı kendimizi savunalım ama bunca paçozu nereye koyacağız, bunca magandayı, bunca Recep İvediği ne yapacağız, 'Türklerin yüzde altmışı aptaldır' diyen Aziz Nesin'i nereye koyacağız, Pakize Suda'nın 'Türkiye Konuşuyor' programında en basit sorulara yanıt veremeyen yüksek tahsillileri hangi kategoriye sokacağız?

Yeni bir kamuoyunu bu insan malzemesiyle yaratamayız.

Bunak Moruk - 12 Nisan 2012 (15:42)

En güzeli vatandaş ithal etmek.

Ya da bir dakika, meselâ 30 yıl boyunca demokrasiyi falan askıya alalım. Yazarlar, şairler, heykeltıraşlar, aydınlar (siz bunu CHP, askerler, bürokratlar olarak okuyunuz) vatandaşı eğitsin.

Sonra tekrar seçim falan yaparız.

Ya da yapmayız, bir kere oturtsak şu düzeni bir daha bozmak aptallık olmaz mı?

Hem bu milletin adam falan olacağı yok. Oysa İngilizler, Fransızlar, Amerikalılar öyle mi ya?

Hepsi anadan doğma Batılı. Yabancı dil biliyorlar, yemeklerini çatal kaşıkla yiyorlar. İbadethaneye girerken ayakkabı çıkartma gibi adetleri de yok, üstelik papazları bile şarap içiyor. Gökten zembille indiler bu günlere de şıp diye geldiler zaten.

Yok yok en güzeli vatandaş ithal etmek. Cari açığı azdırmasa hemen ama…

Efruz Zübük - 12 Nisan 2012 (19:20)

Efruz Zübük mahlâsı ile yazan yorumcumuzun tarzı, ülkemizde, vatandaşımızda gözlediğimiz ve Bunak Moruk tarafından da dile getirilen olumsuz niteliklerle ilgili dile getirilen eleştirilere karşılık olarak, çok sık karşılaştığımız bir tepki tarzı.

O yorumu şöyle algılamak istemiyorum: "Ne var kardeşim, malzeme bu… İkide bir bunu dile getirmeyin. Sizi gidi elitist, züppe, ayrımcı, kendini beğenmiş tuzu kuru Beyaz Türkler! Burası böyle bir yer ve böyle yaşayacağız, yaşayacaksınız. Gıkınızı bile çıkartamazsınız!"

Ama ben böyle algılamak istemesem de böyle bir anlam var bu yorumda.

Kişisel olarak benim de katıldığım makul eleştiriler, ortalama yurttaş niteliklerinin, bu yorumda esprili (alaycı demek daha doğru) bir şekilde dile getirilen niteliklerle aynı olsun demiyor ki.

Birllikte yaşadığımız insanların, bir yandan kendi kültürlerini, öz değerlerini korurken, diğer yandan evrensel doğrular ve ahlâk kurallarını da içeren, bilgili, dünyayı ve ülkesini tanıyan, akl-ı selim sahibi bir insan profiline sahip olmalarını beklemek aşırı bir beklenti olmasa gerek.

"Bunu yapmanın yolu nereden geçiyor? Ne yapmak lâzım?" diye sorabilmek ve bu konuda fikir üretmek gerekli bence. Alev Alatlı'nın yazısını da Bunak Moruk mahlâslı yorumcunun da yazdıklarını da bu bağlamda algılamak gerekli diye düşünüyorum.

Ama öne sürülen her fikir ile "Tabii tabii, siz kendi vatandaşınızı beğenmezsiniz zaten. İsterseniz ithal edelim. Demokrasiyi de boşverelim" diye alay etmek, çözümsüzlüğe katkı sağlamaktan öteye geçmez bence.

Alıngan mıyım, ne?

Melih Özel - 13 Nisan 2012 (11:55)

Sayın Melih Özel;

"Birllikte yaşadığımız insanların, bir yandan kendi kültürlerini, öz değerlerini korurken, diğer yandan evrensel doğrular ve ahlâk kurallarını da içeren, bilgili, dünyayı ve ülkesini tanıyan, akl-ı selim sahibi bir insan profiline sahip olmalarını beklemek aşırı bir beklenti olmasa gerek."

… derken meseleyi öyle naif ifade etmiş ki şu fıkra aklıma geldi.

Meşhur hikâyedir, haremde kızlar bir miktar kızışmışlar da yaşlı hekime gitmişler.

- "Aman hekim efendi bize öyle bir model yap ki şununki gibi kalın, bununki gibi zarif, öbürününki gibi kavisli, bununki gibi sert olsun…"

Yaşlı hekim buyurmuş:

- "Aman evlâdım, öylesini bulsam ben kendi…"

Ayrıca söz konusu cümleden "toplum mühendisliği" iması sezdiğimi söylesem bu sefer ben mi alıngan olurum? Belli bir sosyolojik süreci yaşamadan, belli bileşenler ortaya çıkmadan ve doğru zamanlama oluşmadan herhangi bir toplum, kusursuzluğu hayli tartışmalı diğer örneklere benzer bir forma kavuşabilir mi?

Toplum mühendisliği de bir olgudur elbette. Bugün Türkiye, köylüye mandolin çaldırarak ve toplumun manevî değerlerinin yerine başka şeyler koyarak yeni bir model yaratabileceğini düşünen uygulayıcıların kaçınılmaz başarısızlığı üzerine bocalamakta.

"Eldeki malzeme bu" sözü Bunak Moruk tarafından söylendiği haliyle, evet fena halde elitist bir yaklaşım. Halk dalkavukluğu yapıp, "ne yapalım ya sevin ya terk edin" demek de aksi kadar kısır bir yaklaşım tabii. Bahsedilen malzeme bir marangozluk malzemesi değil ki. Yaşayan ve değişen bir malzeme. Doğal süreç ve doğru bileşenlerle her toplumun ulaştığı kadar iyi bir seviyeye bizzat dahil olduğumuz toplum da erişecek muhakkak.

Bileşeni olduğumuz toplumdan taleplerimizin olması doğal. Ancak bireyin, toplumla eş zamanlı ilerlememesinden duyduğu kişisel (haklı) sancı başkadır, toplumu kendi istekleri doğrultusunda yontmayı "doğru proje" diye dikte etmek, olmayınca suçu halka yamamak başkadır.

Efruz, anlaşıldığını temenni eder, saygılarını sunar.

Efruz Zübük - 13 Nisan 2012 (14:04)

Toplumbilim konusunda cahil sayılacak kadar az bilgiliyim. Dolayısı ile yazdıklarımın "toplum mühendisliği" sayılıp sayılmayacağı konusunda fikrim yok. Hayatın içindeki davranışlarım, düşüncelerim ve eylemlerime baktığım zaman, kendimi içinde yaşadığım toplumdan ayrı bir yere konuşlandırıp, yukarıdan bakar bir tavrımın da olmadığı kanaatindeyim.

Öte yandan, jestlerden, mimiklerden azade, sade kelimeler ve cümlelerle yapılan kısacık yazışmaların, karşıdakine ifade edilmeye çalışılanları yeterince iletemeyebileceğinin de farkındayım.

Ama, benim kendisinin deyimi ile "naif" beklentilerimi ifade etmeye çalıştığım yorumumdan, "toplum mühendisliği", "toplumu kendi istekleri doğrultusunda yontma", "suçu halka yamama" suçlamaları çıkınca, bende ister istemez sayın Efruz Zübük'ün yorumlarında bu konuda kendisi gibi düşünmeyenlere "ayar verme" durumu ile karşı karşıya olduğumuz duygusu oluştu.

Bu arada kendisi ne düşünüyor? Acaba, beklentilerimizin karşılanmasının ömür yelpazemiz içerisinde gerçekleşmesi mümkün gözüküyor mu? Belli sosyolojik süreçlerin yaşanması, belli bileşenlerin ortaya çıkması, doğru zamanlamanın oluşması için ne kadar beklemek gerekir? Ya da beklerken yapılması gerekenler konusunda fikri nedir? Toplum mühendisliği yapmadan, toplumu kendi istekleri doğrultusunda yontmadan yapılacaklar konusundaki düşünceleri nedir?

Baştan söylediğimi tekrar edeyim. Ben toplumbilim cahiliyim. Dolayısı ile "doğal süreç ve doğru bileşenlerle her toplumun ulaştığı kadar iyi bir seviyeye bizzat dahil olduğumuz toplum da oluşacak, muhakkak" hükmünün atıfta bulunduğu seviyeyi, yaşarken görüp görmeyeceğimi merak ediyorum.

Anlayışsız gibi göründüysem affola. Naifliğime verin.

Melih Özel - 13 Nisan 2012 (21:36)

Süleyman Demirel'in söylediği varsayılır:

"İnsanları zorla güzel yaşatamazsınız!"

Konsantire bi laf!

"Doblum müyendizliği"nin orasına kor mu bu argüman? Bence korr! Öldür Allah olmaz bu iş. Kişisel tecrübelerle de sabittir.

Dışarıdan gûya derli topluymuş gibi görülen "TOKİ beton küp"lerinin içlerine, tefrişatına, duvara asılanlara, eşya seçimlerine, dinlenilen müziğe, fertlerin ilişkilerine, kullanılan dile, hasılı, yurdum insanının "paçoz" luk destanına bakıldığında… Yani, eee… İnsan değil miyiz, düşünüyoz işte. Kendi kendinelik? Müdahelesiz kemalât… Olur mu? Bilemoorum. İnsan yaratılışı… Melek-şeytan! Huzur için, edeb, sağlam bir vicdan ve sahicilik dışında neye ihtiyacı olur ki. Benim düşüncem bu. Sadece temenni ve yılgınlık… Böyle…

Anaaaaa! Altta şimdi gördüm! Vay be, vayyyyy!… İmla meselesindeki tahassüse bakınız! İrkildim! Rahatsız olunan bir meselede küfredip, şikâyet etmeden oturup, eni konu bir yazılım oluşturmak, yönlendirmek, eğitmek. Vay be! Helal olsun, vay be!…

Harikulade Necdet Bey'cim, (emîn olun yavşamıyorum).

Fekat, yazı disiplinine sahip olmadıklığımı da (esefle) beyan ederim.

Görüyorsunuz, sürüyle ünlem ve üç noktalars; hayatın sırrını veriyormuşcasına bir çaba. Cehaletten. Ve kafa bi milyon, hal perîşân, uslûb berbâd… İkazınızdaki sağ tarafı bulamadım. Af buyrun, demin helayı da bulamamıştım.

Ahmet Demirel - 14 Nisan 2012 (20:00)

Sayın Demirel, bulamadığınız "sağ taraf" -sanırım- sayfanın en altında, en sağda bulunan mektup ikonu. Yani ihtiyaç halinde tıklanacak olan "iletişim" linki.

Ama yorumunuz üzerine bu uyarıların olduğu betiği bir kez daha kontrol ettim. Orada "noktalama işaretleri SOL tarafa (biten kelimeye) bitişik yazılır" mealinde bir uyarı var, ama herhalde sizin anlayamadığınız o değildir. Zira belâgatinizden çıkardığım kadarıyla, imla konusunda zatıalînizin bu tarz malûmata pek ihtiyacı yok gibi gözüküyor.

Siteye yazdığım kodlarla ilgili kadir kıymet bilir ifadeleriniz için ayrıca teşekkürler…

Kodutör - 14 Nisan 2012 (20:24)

Sevgili Melih Hocam, öncelikle siz başta olmak üzere kimseye ayar vermek gibi bir maksadım yok.

Söylediklerinizden "toplum mühendisliğini" algılamam tamamen benim kuruntum muhtemelen. Sadece sizin naif bir biçimde talep ettiklerinizin, ancak toplum mühendisliği yapılarak gerçekleştirilmeye çalışılabileceği, son 90 yıldır bizim üzerimizde böyle bir proje yürütüldüğü, ancak bu yöntemlerin belli bileşenler olmadan ve doğal süreç yaşanmadan başarıya ulaşma şansının çok az olduğunu vurgulamak istemiştim.

Belli bir zümrenin halkı, sağcı ve şeriatçı! Bir partiye oy verdiği için cahil, işe yaramaz, bozuk malzeme olarak nitelenmesinden dolayı artık bir miktar sinirlendiğim için üslubum alaycı oldu sanıyorum. Kusuruma bakmayınız.

Toplum dediğimiz ve aslında ayrı ayrı kişilerden oluşan bu organizmanın "batı toplumu" (ya da örnek gösterilen neresiyse artık) gibi olması ise hedef, bu bir balon bence. Her toplumun kendi özellikleri ve dinamikleri yok mudur? Toplum dediğimiz şey de bunlarla bir şekle girmez mi? Demokrasi, hukuk, adalet, eşitlik, ötekine saygı evet otorite tarafından dikte edilebilir, toplum yönlendirilir. Ancak gerekli altyapı oluşmadığı sürece otorite ne yapsa, iş yürümez.

İlk mektepten itibaren demokrasi, eşitlik, cumhuriyet rejiminin faziletlerinden bahsettikten sonra sokağa salınan çocuklar fırsat eşitliğinin olmadığı, belli köşelerin belli kişilerin elinde olduğu, pastanın ise paylaşmak şöyle dursun, ortada gözükmediği bir düzende, ister istemez sırtlan olacaklardır.

Ekonomik ve siyasî sistem, üretim ilişkileri ve teknolojik gelişmeler toplumun siyasi, sosyal ve ahlâkî değerlerini belirler ve düzenler. Bunlardan her birinin asgarî düzeyde dengede olabildiği süreçlerde toplumlar çok daha çabuk belli seviyelere ulaşabilir.

İdeal toplum nasıl olmalıdır, var mıdır, hiç olmuş mudur, olacak mıdır? Bunlar tartışılabilir. Tamamı adab-ı muaşeret kurallarına uyan, her biri entellektüellerden oluşan ve sofistike zevkleri olan bir toplum mümkün müdür bilemem. Ama…

Efruz Zübük - 14 Nisan 2012 (23:20)

Şu batılılaşma-çağdaşlaşma serüveninden kasıt kendi kaderini tayin etme hakkını eline alabilmiş ve akılcı bir "kader" hedefi olan bireyler topluluğuna ulaşmaksa, elbet o da olacak.

Ancak bu "biz cahil halkı eğitelim, onlar da bizim istediklerimize oy versin" metoduyla olmayacak. Elbette saldım çayıra metodu da uygulanmayacak. Belli dinamikler (siyasi partiler, dernekler, entellektüeller, sanatçılar, popüler kültür ögeleri, ekonomik kalkınma, siyasî serbestlik vs.) belli kavramların oluşması ve yerleşmesi anlamında belirleyici olacak. Bu biraz plânlı biraz da doğal akışla olacak.

Toplumun "istenen" seviyeye gelmesi toplumu bizzat yontmaya çalışmakla olmuyor. Otorite, belli koşulları sağlamak üzere çaba sarf ettiğinde, belli doğal bileşenler de oluştuğunda toplum zaten kendiliğinden gelişme gösterecek. Siyasi tercihten, sosyal yaşama, ahlâkî değerlerden sanat anlayışına kadar.

Bugün sadece dünyalığını yapmayı düşünen vatandaş yarın evine tablo asmak isteyecek. Yarın bir başıbozuk tank yürütmeye kalkarsa önüne geçecek. Yıllık izninde köyüne gitmeyecek de, 3 günlük turla Hırvatistan'ı görmek isteyecek.

Bugün alkışladığı ve milliyetçi duygularını körükleyen politikacıyı, "öteki"nin tehdit olmadığını anladıkça dikkate almamaya başlayacak. Başkasının hakkına saygı göstermeyi, kural tanımayı, birlikte yaşama mecburiyetini özümseyecek. Bir birey olarak hayatın bir anlamı olduğunu ve kendisinin de bu düzende kıymeti olduğunu algıladıkça, kendi adına işlerini yönetmek üzere memur edeceği adamlardan daha çok talepte bulunacak. Onları daha sıkı denetleyecek.

Hepsi eldeki bu malzemeyle olacak. Hemen yarın değil belki, çok kolay da olmayacak. Ama olacak.

Ama ne zaman olacak bilemem. İşte orasına Rufailer karışır.

Efruz böyle düşünür, saygılar sunar.

Efruz Zübük - 14 Nisan 2012 (23:53)

"Efruz Zübük" mahlâsı kullanarak yazışan bir dostumuzla polemiğe girerken söylediklerimle umarım Bihruz Bey durumuna düşmüyorumdur.

Son yazdıklarınızı okuduğumda aslında benzer şeyleri beklediğimizi, benzer kaygılara sahip olduğumuzu anlıyorum. İlk yazdıklarınıza gösterdiğim tepkinin nedeni, gözlediğimiz olumsuzluklarla ilgili yapılan eleştirilere karşılık olarak, neden şikâyetçi olduğum, niye şikâyetçi olduğum dinlenmeden, "halk düşmanı, züppe, halkı aşağılayan, yukarıdan bakan" birisi durumuna düşürülmekten bıkmış olmam.

İçinde yaşadığım toplumun daha iyi bir yaşam sürebilmesi için, maalesef içselleştirilmiş, kemikleşmiş bazı olumsuz tavır ve davranışlardan kurtulunması gerekiyor. Bunu yapmanın yolu eleştirmekten geçiyor. Her eleştiri yapanı "bidon kafalı", "göbeğini kaşıyan adam" tarzı eleştiri yapanlarla bir tutmak doğru olmasa gerek.

Neticeten, Efruz ve Zübük tiplerinin adlarını mahlâs alan birisinin ironik yaklaşımının yarattığı alaycılıktan da rahatsız olmadığımı, ama eleştirilerimin "bir halk düşmanı" karakteriymişim gibi algılanmasından rahatsız olduğumu arz etmek istiyorum.

Fuzuli'den bir beyitle bitireyim maruzatımı:

"Yok bende bir amel sana şayeste ah eğer
A'malime göre vere adlin ceza bana."

(Yazık ki sana lâyık bir amelim yok benim.
Eğer adaletin beni amelime göre cezalandıracak olur vay halime benim!)

Saygılar benden!

Melih Özel - 15 Nisan 2012 (11:56)

Bilmiyorum bu gazete haberini görmeyeniniz var mı?

"Bunu paylaşmak için uygun yer de burası mı?" diyebilirsiniz.

Ne bileyim, neresinden tutsan elinde kalacak bir kamu / kamuoyu iletişimi olmuş diyorum:

"İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin, Erzurum Aşkale'de, deniz bisikletiyle onarıma giden 5 TEDAŞ görevlisine mezar olan buzlu gölette inceleme yaptı.

Aşkale'den sonra Pasinler'e geçen İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin'e kaymakamlık önünde 60 yaşındaki Mustafa Boğaçayır "Sayın bakanım, senin geldiğine çok sevindim" dedi. Şahin'in cevabı, "Yok ya. Nerden bileyim sevindiğini? Hadi bir takla at ya da oyna bir göreyim. Çal bakayım davulcu" oldu.

Boğaçayır, sevincini göstermek için davul zurna eşliğinde oynamaya başladı. Şahin de 'Kürt'ün kızı' oyununu oynayan Boğaçayır'ı alkışlayarak izledi. Şahin, Horasanlı Türkiye Bıyık Şampiyonu Hacı Kırbaç ile de hatıra fotografı çektirdi" .

Hadi bi takla at, oyna göreyim (Kerim BURUCU Zafer KUMRU / DHA)

Melih Özel - 17 Nisan 2012 (12:15)

Haberin devamı bugünkü gazetelerde. Adamcağız iş isteyecekmiş.

"Bakan'dan iş isteyecektim, oyna dedi" (Levent Akpınar - Akşam)

Erzurumlu Çoban, 'Bakan'dan iş isteyecektim. 'Oyna'deyince oynadım. Ama derdimi anlatamadan gitti'dedi."

Herhalde Bakan Bey'in aklına "ağustos böceği ile karınca" masalı gelmiş olmalı.

Ezop - 18 Nisan 2012 (12:47)