Yüzünü kaybetmiş insanlar

Ali Türkan - 20 Şubat 2002   t?m yaz?lar?

---

Türk'ün beyazı, Şam'ın şekeri

Adına ister "Beyaz Türk" de, ister entel, dantel vesaire… Yalnız bize özgü olmayan ama bizde son yıllarda nüfus patlaması geçiren bir insan türüyle karşı karşıyayız. Eskiden öfke duyduğum ama zamanla ve gitgide acımaya başladığım insanlar bunlar…

O kadar çok çelişkiyi, o kadar fazla tutarsızlığı (ki, tutarlı olmaya ille de övgüler düzüyor değilim) bünyelerinde barındırıyorlar ve o kadar eziliyorlar ki, inan, ne zaman aklıma gelseler, onların adına hüzünleniyorum.

Sürekli bir kimlik, bir aidiyet sorunu yaşıyorlar. Yaşamlarının özeti, hayal kırıklıklarının da toplamı oluyor. Çünkü kime tutunurlarsa tutunsunlar, hangi "akımın" peşinde koşarlarsa koşsunlar fos çıkıyor. Aradıkları çözümü ne o topraklarda bin yıl önce yaşamış halk ozanlarında, ne de Batı'dan ithal hazır reçetelerde bulabiliyorlar.

Hülyalı hülyalı devrim hayalleri kuruyorlar ve hayalleri gerçekleşmeyince de bu işin baş sorumlusu, devrimi yapamayan halk, onların "ilkelliği" oluyor.

1 Mayıs törenlerine mutlaka katılan bir Hanım tanıyordum bir zamanlar. İşçinin, emekçinin bayramı yani… Ama aynı Hanım, Akmerkez denilen yeri bilmeyen taksi şoförüne, yani bayramına katıldığı emekçiye, "Akmerkez'i de bilmiyorsanız, bu işi yapmayın kardeşim!" diye, hem de epey üst tondan çemkirebiliyordu meselâ…

Hem devrim hayalleri kurmak, hem devrimin halkla yapılacağını bilmek, hem de kendi halkından bu kadar nefret etmek, insanı nasıl bir ruh haline götürür acaba? Bunca lâhana turşusuna, hangi perhiz dayanır?

Önce, hele o yıllarda, eskinin sıkı devrimcilerinin Özal müridi olmasına ne kadar şaşırmıştım, anlatamam. Hani bu tür devrimcilerin reklamcı, milletvekili, bulvar gazetelerinde köşe yazarı falan olmalarını kanıksamıştım ama "rahmetli" gibi bir adamın ardından gidebilmeleri, onun vizyon sahibi olduğuna inanmaları, "ikinci" Atatürk gibi komiklikler yapmalarını bir türlü anlayamamıştım.

Anlayamamıştım çünkü samimi olduklarına inanıyordum saf saf. Oysa samimi olmakla samimi olduğunu sanmak arasında epey fark var.

Şöyle bir düşününce, en azından tanıdıklarımdaki ortak özelliklerin, korkaklık ve sık sık aşırıya kaçan bir güvensizlik duygusu olduğunu görüyorum.

O korkaklık duygusu yüzünden de sürekli sığınacak, sırtlarını dayayacak birilerini arıyorlar. Önce "halkımdır n'eyler, n'eylerse güzel eyler" oluyor, işçi sınıfına methiyeler yazıyorlar; ardından ve hiç utanmadan, bu topraklara gelmiş en işçi, halk düşmanı adamın ardı sıra gidebiliyor, onun sığ fikirlerinde dünyalarını tanımlayabiliyorlar.

Balıkla beyaz şarap içecek ve cuma namazlarına katılarak Müslüman olacak kadar yanar döner, tıpkı elektro saz gibi hilkat garibesi varlıklar bunlar aslında. Konu olmaları da etkilerinden kaynaklanıyor sanırım.

Neredeyse yüz elli yıldır, koca bir memleketin beğenisini, eğitimini, kılık kıyafetini, geleneklerini falan bunlar belirliyor maalesef. Öfke duymasam da ne kadar tehlikeli olduklarının, hastalık derecesinde bu toplumun her hücresine sindiklerinin farkındayım.

Kimi de "yahu, kime ne zararları var, şurada okuyup kendilerini geliştiriyorlar" falan diyebilir ki? Başka tür yaşam hakkına şans tanımayan her dünya görüşü, başka tür insanı boğan, dışlayan, ezen her yobaz, tehlikelidir.

Üzüntüm; bunların zorla sokmaya kalktıklarının karşısına, aslında tam da bunların ve aynı anlama gelmek üzere, düzenin istediği Doğulu tipine denk düşen, beyaz Kürt İbrahim Tatlıses veya piyasa çarklarını hatmedip insanın en zavallı, en aşağılık duygularını işleyen "sanatçıların" estetik anlayışının oturması.

İbo, mutlaka Mozart'ın, Beethoven'in değil, Maykıl Ceksın'ın karşısına oturur Türkiye'de. Tıpkı onun beyaz olma gayreti gibi bir gayretin içindedir ve tıpkı onun gibi, yüzünü kaybetmiştir.

Kendi değerlerimize sahip çıkacaksak, bu değerleri, milliyetine bakmadan sahiplenmekten yanayım ben. Bu anlamda, meselâ Gorki, mazlumun yanında olması nedeniyle, İbo'dan daha çok hemşerimdir benim. Kollwitz ve Picasso, hemen şuranın çocuklarıdır ama Baykam, bizim oralara safariye gelmiş, kolonyal şapkalı bir İngiliz asilzadesi gibi durur.

Talat Paşa burada, Berlin'de öldürülmüştür ama beni bizim Roza'nın (Luxembourg) boğulduğu kanal daha çok ilgilendirir.

Rusça, Nazım'ın şiirlerini dinlediğim zaman, birilerine söven bir yobazın Türkçe'sinden daha çok benim dilimdir.

Neleri beğeneceğime, kimleri seveceğime, bazı duyguların tanımını kimlerden nasıl öğreneceğime de ben karar veririm; homongoloslukla Bihruz Bey'lik arasında gidip gelen bir takım zavallılar değil.

Fakat ağzımızı bozmanın zamanı çoktan geçti.